In deze Nieuwsbrief vindt u de volgende onderwerpen:
1) Nieuwe en vernieuwde plaatsnaamborden:
West-Souburg, Egelshoek, gemeente Castricum.
2) Natuur en landschap:
Vogeluitkijkplek Oehoevallei Sint Pietersberg, zeereepgaten, Juichwilg.
3) Bezienswaardigheden:
Molen en Fort Hoofddorp, nieuw gemeentehuis Lansingerland.
4) Geschiedenis en cultureel erfgoed:
Nieuw culinair museum te Veenhuizen (DR), digitalisering archieven en tijdschriften, eerste tradities op lijst Immaterieel Erfgoed.
5) Topografie en ruimtelijke ordening:
Beinum, in Etten-Leur of 'op de Leur'?, Rode Lijst eraf en erop, GIS-Conferentie 2012, varianten op Het Dorp van Wim Sonneveld.
6) Antwoord op Vraag van de Maand:
Hoe zit het met de vier verlaten van de buurtschap Vierverlaten?
Veel lees- en kijkplezier gewenst!
Namens de redactie van Plaatsengids.nl,
Frank van den Hoven
hoofdredacteur
1) Nieuwe en vernieuwde plaatsnaamborden
Zoals wij eerder hebben geschreven en ook op onze site staat verwoord, lijkt het óns logisch dat bij alle plaatsen in ons land plaatsnaamborden staan. Ter bevestiging van de identiteit van de plaats en die van haar inwoners. En ook voor toeristen is het wel zo handig om te kunnen zien door welke plaats je komt. Toch denken kennelijk niet alle gemeenten er zo over. Want bij de helft van de 4.000 buurtschappen in ons land ontbreken nog plaatsnaamborden. De laatste jaren is er wel een trend waarneembaar dat steeds meer gemeenten alsnog deze borden gaan plaatsen. Ook zijn er gemeenten die hun plaatsnaambord-portalen verfraaien met gemeente- of dorpswapens, lokale landschappen en dergelijke. Hieronder enkele bijzonderheden op dit gebied die onlangs hebben plaatsgevonden:West-Souburg heeft eindelijk zijn borden terug!
West-Souburg is inmiddels wellicht te beschouwen als icoon van de strijd die soms door lokale gemeenschappen wordt geleverd om hun plaatsnaamborden te behouden dan wel terug te krijgen. Dick Schinkel, voorzitter van de lokale partij Souburg-Ritthem (omvattende 3 dorpen en 1 buurtschap in de gemeente Vlissingen), mailt ons het volgende: “Na meer dan drie jaar lobbyen is het in september 2012 gelukt om het "vergeten dorp" West-Souburg, zoals het voor de inwoners voelde, middels plaatsnaamborden weer op de kaart te zetten. Tijdens de opnamedag van SBS 6 in West-Souburg op 19-4-2012*, heeft de voltallige gemeenteraad van de gemeente Vlissingen een motie ingediend waarin gevraagd werd de schenking van de plaatsnaamborden met informatiepanelen door de lokale heemkundekring Stichting Aldegonde, te aanvaarden en de borden bij de oude ingangen van het dorp te plaatsen. Inmiddels zijn op vijf plaatsen in het dorp plaatsnaamborden West-Souburg geplaatst, voorzien van informatiepanelen die het een en ander onthullen over de rijke geschiedenis van het dorp. Op 8 oktober 2012 zijn de borden officieel onthuld door wethouder Rob van Dooren.” Voor nadere informatie zie onze homepage van West-Souburg.* (tijdens de presentatie door Plaatsengids.nl van de Rode Lijst van Bedreigde Plaatsen in Nederland, waar West-Souburg ook op stond wegens het in 2009 door de gemeente verwijderen van de plaatsnaamborden, red.)
.jpg) |
| Sinds september 2012 is het dorp West-Souburg ter plekke weer hekenbaar middels plaatsnaamborden, met informatiepanelen waarop de voorbijganger kan lezen wat er nu zo bijzonder is aan dit dorp. |
Egelshoek gemeente Hilversum
Hoofdredacteur Frank van den Hoven heeft op 26 september jl. een lezing gehouden op een congres van o.a. gemeentelijke geografen (voor nadere details hierover zie hoofdstuk 5 van deze Nieuwsbrief). Aan het eind roept hij de gemeenten op om plaatsnaamborden te plaatsen bij de buurtschappen waar dat nog niet het geval is. De titel van die oproep was “Ga op zoek naar uw Egelshoek!”. Waarbij de buurtschap Egelshoek in de gemeente Hilversum model stond voor de vele buurtschappen in ons land met rijke geschiedenissen en bijzondere landschappen, die desondanks niet ter plekke middels plaatsnaamborden herkenbaar zijn. Wat schetst onze verbazing: een week later, op 4 oktober, blijkt in Egelshoek een plaatsnaambord te zijn onthuld. Uiteraard puur toevallig. Het is overigens wel een vreemd bord op een vreemde plek... Zie verder onze homepage van Egelshoek. |
| Op 4 oktober 2012 is het nieuwe plaatsnaambord in de buurtschap Egelshoek officieel onthuld. Wel een beetje vreemd bord op een beetje vreemde plek. U leest er meer over op onze homepage van Egelshoek. |
Gemeente Castricum
De gemeente Castricum wil de bijzondere landschappen en de rust en ruimte van haar kernen beter ‘op de kaart’ zetten en heeft bedacht om daartoe o.a. de plaatsnaambord-portalen van de kernen te verrijken met foto’s van lokale landschappen. De winnende foto’s van een prijsvraag onder de bevolking zijn in de portalen gemonteerd. Een voorbeeld ziet u op deze pagina. Een soortgelijk voorbeeld elders in het land kennen wij alleen als particulier initiatief in de buurtschap Telgt, gemeente Ermelo. Wellicht heeft Castricum dit van Telgt afgekeken? Wat ons betreft mag dit trouwens wel een trend worden, dus wellicht doet ook hier goed voorbeeld goed volgen. |
| De Ermelose buurtschap Telgt heeft plaatsnaamborden met fraaie landschapsfoto's erbij. De kernen in de gemeente Castricum hebben dat sinds kort ook. Wellicht een trend? |
2) Natuur en landschap
Vogeluitkijkplek Oehoevallei Sint Pietersberg
De Oehoevallei op de Sint Pietersberg bij Maastricht is ingericht als rust- en stiltegebied. Met de in september 2012 geplaatste vogeluitkijkplek Kiekoet biedt Natuurmonumenten liefhebbers toch de kans om de Oehoevallei van dichtbij te ervaren. De vallei herbergt o.a. landgeiten, vossen en bijzondere vogels zoals de Oehoe, 's werelds grootste uil.Nieuw woord voor de Van Dale: zeereepgaten
In de 'zeereep' tussen Bloemendaal en IJmuiden worden momenteel vijf gaten gemaakt van tussen de 100 en 150 meter breed en elf meter diep. De dynamiek van stuivend zand wordt op deze manier teruggebracht en de duinen gaan weer aan de wandel door het landschap. Een eeuwenoud en verloren gegaan proces wordt zo hersteld. Zonder dynamiek is ons unieke duin-ecosysteem ten dode opgeschreven. Door de grotere variatie krijgen karakteristieke planten en dieren weer goede kansen. Zie verder onze homepage van Bloemendaal, kopje Natuur en recreatie.En nog één: Juichwilg
De Groningse gemeente Oldambt is winnaar van de Juichwilg. De prijs werd verdiend met het actief ondersteunen van initiatieven van onderaf op het gebied van landschap en cultuurhistorie en de aandacht voor de eigen leefomgeving. De Juichwilg is een bronzen knotwilg en gaat vergezeld van een geldprijs van 5.000 euro voor een landschapsproject. In het kader van ‘Het Landschap Ben Je Zelf’ waren 12 gemeenten genomineerd voor de trofee de Juichwilg. De Juichwilg wordt jaarlijks uitgereikt aan een gemeente die zich op bijzondere wijze heeft ingezet voor het landschap. Dit jaar was het thema cultuurhistorie en buitenplaatsen. Zie verder de link.3) Bezienswaardigheden
Molen en Fort Hoofddorp
Op onze homepage van Hoofddorp heeft iemand onderaan, bij de reacties, een link geplaatst naar een prachtig gedicht over molen De Eersteling, en verder links naar nog enkele filmpjes over de molen en over Fort Hoofddorp.Gemeentehuis Lansingerland
Het nieuwe gemeentehuis van de gemeente Lansingerland is onlangs opgeleverd. Het is een architectonisch hoogstandje geworden. Nadere informatie vindt u op onze homepage van Lansingerland, kopje Bezienswaardigheden.4) Geschiedenis en cultureel erfgoed
Nieuw culinair museum te Veenhuizen (DR)
Culinair Erfgoed Centrum Inmaak en Bewaar in het Drentse Veenhuizen is in september 2012 van start gegaan. U vindt er alles over oude en huidige conserveringstechnieken. Hoe deed men dat in een dorp als Veenhuizen waar ooit 5.000 mensen woonden in een tijd dat de koelkast en diepvries nog niet bestonden? En hoe kunt u het voedsel uit uw eigen tuin het beste bewaren?.jpg) |
| Culinair Erfgoed Centrum Inmaak en Bewaar in Veenhuizen (DR) is in september 2012 van start gegaan. |
Digitalisering archieven en tijdschriften gaat voort
In hoog tempo zijn en worden de afgelopen jaren teksten en beelden uit archieven gedigitaliseerd, zodat u ze thuis via het internet kunt bekijken en er niet meer per definitie voor naar het archief hoeft. Zo staan sinds 12 oktober jl. ruim 370.000 beelden van uitgeverij De Spaarnestad op de website gahetNA, een samenwerking van de Stichting Vrienden van het Nationaal Archief, het Nationaal Archief en Spaarnestad Photo. Deze omvangrijke collectie bestaat uit beeldmateriaal dat afkomstig is van kranten, tijdschriften, uitgeverijen en fotobureaus. De kern wordt gevormd door het fotoarchief van de Haarlemse rooms-katholieke drukkerij en uitgeverij De Spaarnestad (het latere VNU, nu Sanoma). De collectie bevat tevens ruim 1.500 ingebonden delen van jaargangen van tijdschriften. In deze geïllustreerde tijdschriften kunnen foto's en dia's uit de collectie in hun oorspronkelijke context worden gezien. De fotoarchieven die afkomstig zijn van De Geïllustreerde Pers, HP/De Tijd, Het Parool, Trouw, Elseviers Magazine en Het Leven (1906-1941) behoren ook tot deze collectie, net als die van het protestantse tijdschrift De Spiegel, het Nationaal Foto Persbureau, ’t Sticht, ABC Press en het ANP.Ook alle jaargangen van het tijdschrift Archeologische Kroniek Zuid-Holland, dat sinds 1974 wordt uitgegeven, zijn onlangs gedigitaliseerd en via de link online te lezen. Maar inmiddels is er nog veel meer online te lezen over de geschiedenis van Zuid-Holland. Zie daarvoor onze homepage van Zuid-Holland, kopje Geschiedenis.
Eerste tradities op lijst Immaterieel Erfgoed
Zoals wij in de vorige Nieuwsbrief meldden, is Nederland sinds september 2012 aangesloten bij het Unesco Verdrag ter Bescherming van Immaterieel Cultureel Erfgoed. Met immaterieel erfgoed worden met name tradities en rituelen bedoeld. Door het ondertekenen van het Unesco-verdrag verplicht Nederland zich onder meer om een Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed te maken. Op 13 oktober jl. is bekend geworden dat de eerste drie tradities op deze lijst zijn opgenomen. Het betreft het Bloemencorso in Zundert, de Boxmeerse Vaart en de Sint Maartensviering in Utrecht. Plaatsing op de lijst betekent met name erkenning van het belang van de traditie en beoogt een stimulans te zijn voor de betrokken organisaties om die door te geven aan jongere generaties. Voor nadere informatie zie de link..jpg) |
| Klein Zundert is 1 van de 20 corsobuurtschappen die jaarlijks deelneemt aan het Bloemencorso Zundert, dat onlangs op de Natoinale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed is geplaatst. Op de foto de corsowagen van Klein Zundert van 2012, getiteld Heilige Koe. |
5) Topografie en ruimtelijke ordening
Beinum: van buurtschap naar wijk of dorp
Beinum is topografisch gezien een bijzonder geval. Vanouds een buurtschap van dorp en gemeente Angerlo, is het in 1957 naar de gemeente Doesburg overgegaan omdat die ruimte nodig had voor uitbreiding. Tegenwoordig is Beinum een wijk die met 4.500 inwoners bijna net zo groot is als de oude stad Doesburg. Gezien grootte en los van de stad gelegen ligging (ze worden door water van elkaar gescheiden) zou je Beinum wellicht ook als dorp kunnen zien. De atlas en richtingborden ter plekke vermelden het nog als plaatsnaam. Hoe dan ook, in Beinum is dit jaar een nieuwbouwwijk van 200 huur- en koopwoningen gerealiseerd waarin kwaliteit en betaalbaarheid worden gecombineerd. De prijzen doen inderdaad denken aan ‘vroeger’. Het project trekt dan ook belangstelling uit het hele land, om te kijken of het wellicht ook elders navolging kan krijgen. Voor nadere informatie zie onze homepage van Beinum.Naamgeving plaatsen: woont iemand in Etten-Leur of ‘op de Leur’?
In het kader van de door ons in april jl. gepubliceerde Rode Lijst van Bedreigde Plaatsen in Nederland, is er onder meer een reportage geweest in Heeswijk-Dinther (start op 12 min. 30 sec.), dan wel Heeswijk en Dinther. Kern van de zaak was dat daar voor de postadressen sinds 1978 gemakshalve al sprake is van een plaatsnaam Heeswijk-Dinther, terwijl inwoners zich nog wel degelijk identificeren als inwoner van het dorp Heeswijk dan wel Dinther. Het duurt vaak enkele generaties voor zo’n nieuwe ‘fusieplaatsnaam’ echt ingeburgerd raakt. Iets soortgelijks speelt bij Etten-Leur, welke plaats al sinds ca. 1970 zo heet. Toch zegt men ook anno 2012 nog steeds dat iemand die formeel in Etten-Leur Noord woont, ‘op de Leur’ woont. Zelfs de regionale krant gebruikt die benaming nog, getuige een krantenartikel d.d. 15 oktober 2012.Rode Lijst van Bedreigde Plaatsen in Nederland: 1 erbij en 1 eraf
Zoals hierboven beschreven, is West-Souburg onlangs van de Rode Lijst van Bedreigde Plaatsen in Nederland verwijderd omdat het dorp weer plaatsnaamborden heeft gekregen en de inwoners daarmee hun identiteit (her)bevestigd hebben gekregen. Daarentegen is er ook een plaats toegevoegd, namelijk de buurtschap Ritsumasyl bij Leeuwarden. Door voorgenomen reconstructies in de rondweg om Leeuwarden dreigt deze buurtschap namelijk van de kaart te verdwijnen. Uiteraard komen de inwoners hier met diverse acties tegen in opstand. Met een fraaie serie ansichtkaarten en met een idem wandelroute zetten zij hun buurtschap letterlijk en figuurlijk 'op de kaart'. Zie verder onze homepage van Ritsumasyl..jpg) |
| De nu nog idyllische buurtschap Ritsumasyl bij Leeuwarden heeft, met slechts enkele tientallen panden, toch een eigen bebouwde kom en daarmee een zekere erkenning als woonplaats, hoewel het voor de postadressen onder twee buurdorpen valt. De buurtschap dreigt door uitbreiding van Leeuwarden van de kaart te worden geveegd. |
GIS-Conferentie 2012: Plaatsnamen op de kaart (of niet)
Op de GIS-Conferentie 2012 (GIS = Geografische Informatie Systemen) d.d. 26 september jl. heeft hoofdredacteur van Plaatsengids.nl Frank van den Hoven een lezing gehouden, getiteld ‘Plaatsnamen op de kaart (of niet)’. De lezing gaat over de vele plaatsen in ons land die letterlijk en figuurlijk niet goed ‘op de kaart staan’. Dit geldt letterlijk voor atlassen en plattegronden, maar ook in meer overdrachtelijke zin voor plaatsnaamborden, richtingborden, adresbestanden en de gemeentelijke Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG).Bent u ook benieuwd naar wat er in deze opzichten allemaal mis is met onze plaatsnamen en woonplaatsen?; de lezing is in tekst en beeld te vinden onder de link hierboven (de introductie tot de lezing vindt u bovenaan de pagina, de lezing zelf staat als pdf-bestand onderaan de pagina).
 |
| Hoofdredacteur van Plaatsengids.nl Frank van den Hoven heeft op 26 september jl. een lezing gehouden over wat er allemaal mis is met onze plaatsnamen in relatie tot o.a. atlassen, plaatsnaamborden en adresbestanden. En wat daaraan gedaan zou kunnen worden ter verbetering. U kunt de lezing terugvinden op onze site. |
Het Dorp van Wim Sonneveld nu ook in het Frysk
U kunt ongetwijfeld het prachtige liedje Het Dorp, van Wim Sonneveld. Al rondneuzend op het internet, stuitten wij bij toeval op een soortgelijk, op dit nummer gebaseerd lied. Het gaat over Drachten in vroeger tijden en heet It alde doarp. Inderdaad, in het Fries. U kunt beide nummers beluisteren op onze pagina over steden, dorpen en buurtschappen, onder het kopje Dorp. Het Friese nummer is vooralsnog alleen te beluisteren in Explorer. Er staat ook nog een variant op dit nummer bij over het dorp Hooglanderveen.6) Vraag van de Maand
Antwoord op vorige vraag: hoe zit het met de vier verlaten van de buurtschap Vierverlaten?
Op de vorige Vraag van de Maand is een reactie binnengekomen: Annelies de Wijk tipte ons een link naar het Nieuwsblad van het Noorden uit 1912, waarin uiteengezet wordt welke vier sluizen er vroeger in Vierverlaten zijn geweest. Er waren dus wel degelijk vier sluizen, en geen vier sluisdeuren waar de plaats naar genoemd zou zijn, zoals op Wikipedia wordt gesteld. Zie verder onze homepage van Vierverlaten.Heeft u zelf een vraag over een aspect van een bepaalde plaats waar u niet uitkomt? Of een ‘zoekplaatje’ van een ansichtkaart die u niet kunt lokaliseren? Dan kunt u dat sturen aan de redactie van Plaatsengids.nl. Wellicht is úw vraag dan de volgende keer de Vraag van de Maand.
@ @ @ @ @
Adverteren op Plaatsengids.nl
Plaatsengids.nl heeft aantrekkelijke mogelijkheden voor toeristische en recreatieve instanties die hun aanbod bij onze bezoekers onder de aandacht willen brengen. Maar ook als u uw huis of vakantiehuis te koop of te huur heeft, kunt u dat bij uw plaatspagina op Plaatsengids.nl bij een breed publiek kenbaar maken. Voor de mogelijkheden zie de pagina Adverteren.
>>> Volg ons op Twitter / op Facebook / op Linkedin. Vond u deze Nieuwsbrief interessant en bent u nog geen abonnee? Abonneer u dan nu gratis en geheel vrijblijvend op de maandelijkse Nieuwsbrief van Plaatsengids.nl. <<<
Geen opmerkingen:
Een reactie posten