Nieuwe buurtschappen, oranje plaatsnaamborden, plaatsnaamspelfouten en nog veel meer...
Beste nieuwsbrief-abonnee,
Hierbij weer een nieuwsbrief van Plaatsengids.nl. Ging de vorige Nieuwsbrief vooral over ontwikkelingen op het gebied van natuur en milieu, deze keer weer vooral nieuws over dorpjes en buurtschapjes. Want er zijn weer genoeg recente ontwikkelingen te melden, bijvoorbeeld op het gebied van plaatsnaamborden en de fratsen die gemeenten daar soms mee uithalen, spellingen van plaatsnamen die ook niet altijd even logisch en eenduidig zijn, ‘nieuwe’ buurtschappen die soms spontaan ontstaan, en we hebben weer vele nieuwe en hopelijk lezenswaardige homepages aan de site toegevoegd, van dorpjes en buurtschapjes uit de categorie ‘nooit van gehoord’.
Veel leesplezier gewenst met de Nieuwsbrief en op Plaatsengids.nl!
Frank van den Hoven
hoofdredacteur Plaatsengids.nl
Gemeentelijke herindelingen
Alphen aan den Rijn, Boskoop, Gouda, Rijnwoude, Waddinxveen en Zoetermeer starten herindelingsbesprekingen
Zie een brief hierover van de Provincie Zuid-Holland (pdf).
Plaatsnaam- e.a. borden
Buurtschappen in de gemeente Boxtel
Er is weer een gemeente bij gekomen die het belang van de cultuurhistorische identiteit (en natuurlijk ook het cultuurtoeristisch belang!) van haar buurtschappen erkent, middels het plaatsen van plaatsnaambordjes en informatiepanelen. De gemeente Boxtel heeft vandaag de dag nog 9 buurtschappen en heeft daar in 2009 fraaie borden geplaatst. Zie de homepage van Boxtel, kopje Status. Ter plekke vindt u ook een link naar de foto’s van de bedoelde borden. Ze hebben het slim gedaan, want het zijn in feite plaatsnaamborden en informatiepanelen in één. Dat scheelt centjes én ‘bordendrukte’ in het landschap. Het ziet er fraai uit. Hopelijk een goed voorbeeld voor andere gemeenten in Noord-Brabant, want daar zijn nog veel buurtschapsbordloze gemeenten, bijv. Alphen-Chaam, Baarle-Nassau en Schijndel, om er maar enkele te noemen.
Buurtschap Bokkebuurt krijgt haar plaatsnaamborden terug! (mede dankzij lobby van Plaatsengids.nl)
In de Groningse gemeente Grootegast bevindt zich onder het dorp Doezum de buurtschap Bokkebuurt, met slechts 4 huizen, maar met een interessante geschiedenis. In 2007 heeft de buurtschap na het nodige lobbywerk voor elkaar gekregen dat er keurige officiële plaatsnaamborden zijn geplaatst. En niet zomaar een paaltje met een bordje, nee loeidegelijke (zou je denken) 'portalen'. Toch zijn ze in 2009 door een onverlaat helaas omver gereden en daarom door de gemeente verwijderd (vreemd ongeval moet dat geweest zijn: je moet goed je best doen om twee plaatsnaambordportalen die zo ver uit elkaar staan, omver te rijden). Gelukkig worden ze binnenkort teruggeplaatst, volgens een regionale krant mede door lobbywerk van Plaatsengids.nl. Wij hebben ons er inderdaad wel enigszins ‘tegenaan bemoeid’. Zie verder de homepage van Bokkebuurt, kopje Status (en de foto van het bord op die pagina).
Buurtschap Nederland met uniek oranje plaatsnaambord
Overijssel ligt in Nederland, maar Nederland ligt ook in Overijssel, zo luidt een nadenkertje op een informatiepaneel ter plekke. Nederland is namelijk (ook) een buurtschap in Overijssel, W van Giethoorn, N van Blokzijl. Onverlaten vonden het jarenlang een sport om het plaatsnaambord Nederland te ontvreemden en thuis aan de muur te hangen, tot op een gegeven moment de gemeente maar geen nieuwe borden meer plaatste, en de inwoners zelf creatieve borden vervaardigden (voor een voorbeeld zie onze homepage van de buurtschap Nederland). In 2009 zijn toch weer nieuwe officiële plaatsnaamborden geplaatst, in opvallende oranje letters (zie eveneens onze homepage van Nederland). Bij ons weten het enige plaatsnaambord met oranje letters in ehh Nederland (het land dus). Het is enerzijds een eerbetoon aan de koningin (het bord is op haar verjaardag, 31 januari, geplaatst), anderzijds hoopt men dat het dieven afschrikt. Overigens zijn de borden weer extra goed bevestigd, en kun je het alleen met een sleutel losdraaien die niet openbaar verkrijgbaar is.
Hezingen en Nutter: formele woonplaatsen maar geen plaatsnaambord…
Dat er bij ca. 2.000 van de 4.000 buurtschappen in ons land geen plaatsnaamborden staan, vinden wij niet plezant, maar nog enigszins begrijpelijk, omdat het doorgaans formeel (in de zin van het postcodeboek en de gemeentelijke basisadministratie BAG) geen ‘woonplaatsen’ zijn. Maar buurtschappen die formeel wél een woonplaats zijn, waar je dus volgens het postadres en volgens de gemeente 'in' woont, zouden toch sowieso een plaatsnaambord moeten hebben. Het is toch vreemd om in een plaats te wonen zonder plaatsnaambord, waarmee het bestaan van je plaats ter plekke expliciet wordt ontkend. Ik zou me althans dan toch enigszins ‘ontheemd’ voelen, beroofd van een stukje identiteit. Bij bijvoorbeeld de Twentse buur-buurtschappen Hezingen (gemeente Tubbergen) en Nutter (gemeente Dinkelland), twee nota bene ook nog zeer toeristische buurtschappen, bezaaid met campings, pensions, restaurants en dergelijke, is dat het geval. Er staan wel keurige richtingwijzers in de buurt, maar als je er bent weet je niet dat je er bent omdat er geen plaatsnaambord staat. Als je het toerisme naar een bepaalde plaats wilt bevorderen, zul je toch als toerist moeten weten wanneer je er bent aangekomen, dat is wel zo handig…
NEN-norm voor straatnaam- en huisnummerborden
Er is een NEN-norm gekomen voor straatnaam- en huisnummerborden. Met onder meer eisen aan afmetingen, kleur, lichttechnische eigenschappen en dergelijke. Wat ons betreft mogen er ook wel normen komen voor plaatsnaamborden, want op dat gebied rommelt iedere gemeente autonoom maar wat aan met eigen formaten, kleuren en dergelijke. En met benaming en spelling, niet te vergeten… Een aantal ‘mooie’ voorbeelden daarvan volgt hierna:
Spellingskwesties
Gemeenten maken soms een potje van de spellingen van plaatsnamen op hun (officiële) plaatsnaamborden. Ze luiden soms anders dan de eveneens door de gemeenten officieel vastgestelde spellingen in het postcodeboek en in de gemeentelijke Basisadministratie Adressen en Gebouwen (BAG), die in 2009 in werking is getreden. En tja, welke versie is dan 'het meest officieel'?... Hieronder een aantal voorbeelden.
Balgoij of Balgoy?
Het dorp Balgoij (gemeente Wijchen, Gelderland) wordt officeel met ij geschreven, althans vandaag de dag (volgens postcodeboek, BAG en plaatsnaambord). De heemkundekring vindt dit echter een vergissing (die bij de herindeling van 1980 zou zijn begaan) en stelt dat het met y zou moeten zijn, en hanteert op haar site dan ook consequent die spelling. Zie verder de homepage van Balgoij, kopje Naam.
Castelré of Castelre?
In het nietige maar zeer bezienswaardige buurtschapje Castelré, gemeente Baarle-Nassau, heeft, zij het onbedoeld, in 1870 de eerste luchtpost van Nederland plaatsgevonden. Een naamkundige bijzonderheid van dit plaatsje is dat het overal Castelré wordt genoemd, behalve… op de officiële plaatsnaamborden. Zie verder de homepage van Castelré, kopje Naam.
Westknollendam of West-Knollendam?
Je leest weleens ergens dat een plaats ‘officieel’ zus en zo heet. Maar ja: wat is (het meest) officieel? Neem nu Westknollendam (zoals de naam al suggereert: gelegen westelijk van Oostknollendam), gemeente Zaanstad. In het postcodeboek en in de gemeentelijke basisadministratie (BAG) heet dat Westknollendam, maar op het eveneens officiële plaatsnaambord staat West-Knollendam. Welk medium is nu ‘het meest officieel’? In principe het postcodeboek en de basisadministratie, want dat zijn als het goed is raadsbesluiten geweest, maar in dat geval zou men toch het plaatsnaambord moeten aanpassen, anders gaan anderen op grond van dat bord de naam weer verkeerd schrijven, in de op zich niet onlogische veronderstelling dat een naam op een officieel plaatsnaambord wel goed gespeld zal zijn… Zie verder de homepage van Westknollendam.
Kruiningergors of Kruininger Gors?
Vlak buiten het toeristische dorp Oostvoorne staat een officieel blauw plaatsnaambord Kruiningergors (een naam die overigens niets met het dorp Kruiningen te maken heeft). Een kennelijke buurtschap, omdat er ook permanente bewoning schijnt te zijn, maar eigenlijk meer een vakantiepark. Maar wel een vakantiepark met een bijzondere geschiedenis. Het is namelijk al vele decennia een heel speciaal vakantiedorp voor tienduizenden Rotterdammers. Ook hier een kennelijke ‘drukfout’ op het officiële plaatsnaambord, want alle andere media-uitingen betreffende dit vakantiedorp spreken van Kruininger Gors, in twee woorden dus. Zie verder de homepage van Kruininger Gors.
Het Stift of ’t Stift?
Het Stift, een heel klein maar regionaal heel beroemd dorpje in Twente, met een rijke geschiedenis, wordt overal gespeld als Het Stift, behalve… op de officiële plaatsnaamborden, daar heeft de ‘drukker’ er ’t Stift van gemaakt. Verder wordt er nog wat meer gerommeld met borden van deze plaats. Zie verder de homepage van Het Stift en de foto’s aldaar.
Zweth of De Zweth? Zwethkade of Zwetkade?
Nog ééntje dan: in het kleine stukje ‘rimboe’ dat nog over is tussen de dichtbebouwde steden Rotterdam, Schiedam en Delft, ligt een idyllisch buurtschapje Zweth, dat grotendeels onder de gemeente Rotterdam valt, deels onder de gemeente Midden-Delfland, kern Schipluiden. In het Rotterdamse deel staat al vanouds een bordje Zweth, in het Midden-Delflandse deel staat sinds de herindeling van 2004 (voorheen viel het onder Delft) een bordje De Zweth… Zie verder de homepage van Zweth. Ook de spelling van Zweth met en zonder h is heel verschillend bij straatnamen in de kernen in de omgeving. Ook die voorbeelden vindt u op de homepage van Zweth.
Nieuwe homepages van kleine dorpen en buurtschappen
De afgelopen maanden hebben wij weer vele tientallen homepages toegevoegd dan wel ingevuld of aangevuld, van kleine relatief onbekende dorpjes en buurtschapjes met een rijke geschiedenis. Enkele voorbeelden:
- De dorpen en buurtschappen in de Twentse gemeente Enschede: Glanerbrug, Lonneker, Twekkelo, Boekelo, Usselo en Broekheurne. De links naar de homepages van deze plaatsen vindt u op de homepage van Enschede onder het kopje Status.
- De dorpen en buurtschappen in de Betuwse gemeente Tiel: Kapel-Avezaath, Wadenoijen, Passewaaij(y), De Veluwe (wist u dat u tegelijkertijd op De Veluwe en in de Betuwe kunt wonen?), Zennewijnen, Bergakker, Medel, Drumpt. De links naar de homepages van deze plaatsen vindt u op de homepage van Tiel onder het kopje Status.
- De dorpen en buurtschappen in de Twentse gemeente Dinkelland (fusie van de gemeenten Ootmarsum, Denekamp en Weerselo per 2001). De meeste beschrijvingen komen tot ca. 15 kernen in deze gemeente. Wij hebben er 25 getraceerd. Ook hier wordt namelijk een aantal buurtschappen, die ook een eigen identiteit en geschiedenis hebben, weer ‘vergeten’… De links naar de homepages van deze plaatsen vindt u op de homepage van Dinkelland onder het kopje Status.
- Dankzij speurwerk van Jan Oosterboer weten we nu waar de Drentse buurtschap Tweeloo (oorspronkelijk gemeente Ruinerwold) is gebleven, namelijk opgeslokt door de stad Meppel.
- Zesgehuchten was nooit een plaatsnaam, alleen een gemeentenaam, die daadwerkelijk uit zes gehuchten bestond. Ja zo simpel kan het soms zijn, qua naamsverklaring (overigens is het helaas zelden zo simpel…) Tegenwoordig is er een buurtvereniging en zijn er ‘wijkborden’ ter plekke die deze naam nog levend houden. Dit keer geen ‘drukfout’ op het plaatsnaambord, maar wél op een prachtig tegeltableau aan het voormalige gemeentehuis van Zesgehuchten (overigens te Geldrop, Noord-Brabant), waar niet de goede plaatsnamen op staan. Ai… Zie verder de homepage van Zesgehuchten.
- Het Friese Luchtenveld is een buurtschap, ondanks het feit dat het een kerk heeft, of had (de kerk is namelijk niet meer in functie).
- Hodenpijl is nog zo’n buurtschapje-met-kerk, in een landelijk gebiedje tussen Schipluiden en Delft.
- Heesboom, een buurtschapje van Baarle-Nassau met een handvol huizen. Volgens de naamkundigen staat ‘hees’ voor beuken, een ander meende dat de ‘heesboom’ een oude eik ter plekke was. Zie verder de homepage van Heesboom.
- ‘Nieuwe’ buurtschap: Noarderein. Dankzij een melding van de heer Karel F. Gildemacher hebben we weer een ‘nieuwe buurtschap’ gespot, namelijk Noarderein (Noorderend) N van Drachten. Binnenkort krijgen ze ‘erkenning’ middels een plaatsnaambordje. Z van Drachten is ook nog een min of meer vergelijkbare buurtschap Zuidereind / Het Zuid / It Súd, die zich al langer als zodanig profileert.
- ‘Nieuwe’ buurtschap: De Ganzeneb. Dankzij het ‘gedoe’ rond de Landbouwontwikkelingsgebieden (LOG’s) hebben we er sinds kort weer een ‘nieuwe buurtschap’ bij: De Ganzeneb (als iemand overigens weet wat deze naam betekent, houden wij ons aanbevolen), zijnde het buitengebied O van Vaassen, gem. Epe. Over o.a. de LOG-ontwikkelingen aldaar leest u alles op de homepage van De Ganzeneb.
- De oude kern van Kethel, een dorpje met een beschermd dorpsgezicht, is inmiddels door de bebouwing van Schiedam opgeslokt, maar een tweede kerntje van Kethel houdt nog steeds moedig stand tegen de oprukkende verstedelijking, idyllisch gelegen in de ‘rimboe’ direct NO van Schiedam.
- De Poppe, een oude Twentse grensbuurtschap, vallend onder het dorp De Lutte, gemeente Losser.
- Sinds 10-10-2010 heeft Nederland er 3 ‘nieuwe gemeenten’ bij gekregen: Bonaire, Saba (u weet wel, dat eilandje waar je vroeger je rijbewijs bijna cadeau kreeg) en Sint Eustatius. Het zijn de enige gemeenten van ons land die niet onder een provincie vallen. Een deel van de provinciale taken wordt namelijk door de gemeenten (officieel ‘openbare lichamen’) zelf uitgevoerd, een deel door het Rijk.
- De Kletten, weer zo’n ieniemienie buurtschapje met een rijke geschiedenis, gelegen tussen het Friese Opeinde en Drachten.
- Je ziet door de Driene’s het bos niet meer: Driene, Groot Driene, Klein Driene… Vanouds deels gem. Weerselo, deels gem. Lonneker. Nu deels gem. Hengelo, deels gem. Enschede.
- Heeft u weleens van Kerensheide gehoord? Als u weleens in Zuid-Limburg komt, kent u vast het Knooppunt Kerensheide, als ‘kruising’ van A2 en A76. Daar vlak naast ligt de wijk Kerensheide in Stein. Maar dat bedoelen we allemaal niet. Wat veel minder bekend is, is dat er nog tot in de jaren zeventig een mijnwerkersdorpje Kerensheide was, in een noordelijke uitloper van de gemeente Beek. Het is afgebroken voor de expansiedrift van DSM. Voormalig inwoner Francois Toussaint vond het spijtig dat er op het hele internet niets te vinden was over zijn Kerensheide, en heeft uit zijn herinneringen een heel goed beeld geschetst van hoe het er destijds in dit wijkje aan toe ging. Met foto’s en een door hem getekende plattegrond. Zie verder de homepage van Kerensheide. Een prachtig stukje ‘oral history’ wat tot heden alleen vastlag in dit geval in het hoofd van de heer Toussaint, en nu op, zij het virtueel, ‘papier’ voor het nageslacht vastligt. Een mooi voorbeeld van de toegevoegde waarde die Plaatsengids.nl kan bieden voor (het aanvullen en ontsluiten van) de lokale historie.
- In de Zuid-Hollandse buurtschap Oostdijk (gem. Goedereede) worden Romeinse resten binnenkort weer zichtbaar gemaakt.
Nieuwe literatuur
Per 1 januari 2011 vindt weer een aantal fusies van gemeenten plaats. Eén daarvan is die in de zuidwesthoek van Fryslân. De gemeente Wymbritseradiel is een van de betrokken gemeenten. Zij heeft het initiatief genomen om een boek te laten vervaardigen dat een goed beeld geeft van de gemeente en haar kernen, als ‘monument’ ter nagedachtenis aan deze gemeente die er vanaf 2011 niet meer is. Het is een prachtig boek, wij hebben het zojuist binnen gekregen en zijn er volop in aan het lezen. Een enigszins in deze gemeente geïnteresseerde mag dit boek niet missen. Het is te bestellen op de site van de VZU (Vereniging van Zelfstandige Uitgevers), waar Plaatsengids.nl overigens ook lid van is.
In het verleden hebben gemeenten overigens vaker boeken doen verschijnen ter gelegenheid van hun opheffing. Uiteraard hopen wij dat meer gemeenten die in 2011 worden opgeheven, dit goede voorbeeld zullen volgen.
Overig
Wonen op Schiermonnikoog? Helaas, het is al 'volgeboekt'…
Wie zou er nu niet op het idyllische Schiermonnikoog willen wonen? Toch zakte het inwonertal de laatste jaren geleidelijk tot onder de 1.000, en het eiland wil liefst een stabiel inwonertal van rond de 1.000. Daarom heeft men recent een oproep gedaan wie er op Schiermonnikoog zouden willen komen wonen. Daar zijn zoveel reacties op gekomen, dat ze nu kunnen kiezen wie ze willen toelaten. Dus mocht u er nog bij willen, dan bent u te laat. Zie het artikel in het Nederlands Dagblad.
Vraag: weet iemand waar Klarebeek (bij Ouddorp ZH) ligt of lag?
Voortgang project Plaatsengids.nl
Natuurlijk ‘bouwen’ wij gestaag door aan de ontwikkeling en uitbouw van de site Plaatsengids.nl. Een tweetal recente ontwikkelingen is in het bijzonder relevant om te vermelden:
Buurtschappen in het Plaatsenregister
Tot heden hadden wij alleen de dorpen, steden, gemeenten, streken en provincies in het Plaatsenregister opgenomen. De buurtschappen vermeldden wij onder (de homepages van) de dorpen en steden waaronder zij vallen. Tenzij het formele ‘woonplaatsen’ zijn in de zin van het postcodeboek en de gemeentelijke basisadministratie. Maar dat blijkt toch verwarrend. Vooral omdat gemeenten er, landelijk gezien maar ook binnengemeentelijk, niet altijd even eendudig mee omgaan. Bijvoorbeeld in de Overijsselse gemeente Wierden hebben de buurtschappen Notter en Zuna een eigen postcode en woonplaatsnaam en komen dus in het Plaatsenregister (omdat ze formeel niet onder een dorp of stad vallen), maar valt de buurtschap Rectum onder Wierden en de buurtschap Ypelo onder Enter, terwijl beide eigenlijk net als Notter en Zuna een tweelingbuurtschap zijn. Verwarring alom dus.
Wij hebben daarom besloten alle ca. 4.000 buurtschappen van ons land een eigen homepage te geven in het Plaatsenregister, dus niet meer onder een stad of dorp te hangen. Uiteraard blijven wij bij de steden en dorpen wel met links verwijzen naar de buurtschappen die er onder vallen. Overigens moeten wij ca. 2.000 van de 4.000 buurtschappen nog invoeren. Wij beogen er dagelijks ca. 5 te doen (per buurtschap zijn we namelijk toch al snel een paar ‘manuur’ zoet met het vergaren en redigeren van de gegevens), dus over een jaar hebben wij - als enige site op het internet - daadwerkelijk informatieve homepages van alle 6.000 plaatsen in ons land, tot aan het allerkleinste buurtschapje (dat er zelfs over buurtschapjes met maar 1 huis ook nog wel het een en ander te vertellen en te onderzoeken valt, kunt u bijvoorbeeld lezen bij Abeltjeshuis en bij Takkebos). Het voordeel is dat ook de buurtschappen in het vervolg rechtstreeks zichtbaar zijn in het Plaatsenregister (of via de provincies op de landkaart) en u ze dus niet meer via de zoekfunctie hoeft op te zoeken.
