Deze keer in de Nieuwsbrief aandacht voor de volgende onderwerpen:
1) Gemeentelijke herindelingen: Groningen, Alblasserwaard en Vijfheerenlanden
2) Topografie: straatnamen op Rottumeroog en Rottumerplaat, kandidatenlijsten De Bilt bezorgd in Het Bildt
3) Nieuwe plaatsnaamborden: Oud Beets, Beintemahûs
4) Nieuw uitgewerkte plaatsen: Zwartewatersklooster, Witharen, Beltrum, Ruyven, De Krieger, Moespot, Lethe, Schaaphok, 't Kruis, Moesdijk, Heierhoeve, Omval, Den Oord, Heemstede UT, Waijen, Oud-Wulven, Eiland van Schalkwijk
5) Bezienswaardigheden: grenspalen Harssens, Staverden
6) Dorpsplannen: Houwerzijl, Ulrum, Wons
7) Natuur: Bolgerijen en Autena, eerste kievitsei
8) Herbestemmingen: basisschool Tzummarum te koop voor 1 euro, kerk Tienhoven UT
9) Geschiedenis: Erfgoedweb Breda
10) 'Nieuwe' musea: Omroep Zender Museum, Kadastermuseum
11) Leefbaarheid kleine kernen: rapport over Elsendorp
12) Ruimtelijke ordening: Blaricummermeent; tijdelijke zinvolle herbestemmingen
13) Energie: energie-wereldprimeur in buurtschap Spannenburg
14) Overige: Pinpendel?
Veel lees- en kijkplezier gewenst!
Namens de redactie van Plaatsengids.nl,
Frank van den Hoven
hoofdredacteur
1) Gemeentelijke herindelingen
Groningen
In de provincie Groningen is al een tijdje sprake van oriëntatie op gemeentelijke herindelingen. Na een eerste rapport is, na evaluatie daarvan, nu een gewijzigde versie verschenen, Grenzeloos Gunnen II, met gewijzigde voorstellen voor het oosten van de provincie. Zie de pagina Groningen, aan het eind van het kopje Status. |
| De Groninger gemeenten nu (links) en zoals aanvankelijk beoogd in 2018 (rechts). Na het verschijnen van het eerste rapport in dit kader, is flink gediscussieerd, en zijn de beoogde indelingen met name voor Noord en Oost veranderd. |
Alblasserwaard en Vijfheerenlanden
Ook in deze streek oriënteert men zich op herindeling. Recent is hier een rapport met aanbevelingen over verschenen van de Commissie Schutte. Zie verder Alblasserwaard en Vijfheerenlanden, kopje Status.2) Topografie
Rottumeroog en Rottumerplaat
Volgens de in 2009 in werking getreden gemeentelijke Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) moet ieder gebouw adresseerbaar zijn middels een straatnaam en huisnummer. Dat gaf complicaties op de eilanden Rottumeroog en Rottumerplaat. Daar staan wel enkele gebouwen (met name t.b.v. het beheer door Staatsbosbeheer) maar daar zijn geen straten, dus ook geen straatnamen. Na de nodige commotie zijn voor deze eilanden onlangs toch straatnamen vastgesteld. Zie verder de pagina's van Rottumeroog en Rottumerplaat.De Bilt en Het Bildt door elkaar gehaald
Vroeger, dat wil zeggen vóór het postcodeboek-tijdperk (= sinds 1978), kwam post voor een plaatsnaam die vaker voorkomt, of veel gelijkenis vertoont met een andere plaatsnaam, nogal eens in de verkeerde plaats terecht. En moest dan weer worden doorgestuurd naar de goede plaats. Voor filatelisten zijn dat leuke 'zwerfstukken' met vaak veel stempels van plaatsen en bestellers die er naar gekeken hebben. Denk aan plaatsnamen als Beek, Bergen, maar ook Scherpenzeel. Sinds de postcode is ingevoerd, kan dit in principe niet meer verkeerd gaan: de postcodes van bijvoorbeeld Bergen NH en Bergen LB zijn immers verschillend. Groot was dan ook onze verbazing toen bleek dat, i.v.m. de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen, inwoners van Sint Annaparochie kandidatenlijsten hebben gekregen voor de gemeenteraad van de Utrechtse gemeente De Bilt, in plaats van voor hun eigen gemeente Het Bildt... |
| De Bilt heeft tot begin 20e eeuw ook De Bildt geheten. Maar dat het anno 2014 soms nog altijd wordt verward met de Friese gemeente Het Bildt, zou je toch niet verwachten... |
3) Nieuwe plaatsnaamborden
Oud Beets
Het oude dorp Beets in Fryslân is na de opkomst van buurdorp Nij Beets, Oud Beets gaan heten. Na afbraak van de kerk in 1984 zijn ook de plaatsnaamborden verdwenen. Inwoners van het sindsdien buurtschapje zijn daar 'not amused' over en ijveren al sinds die tijd voor terugkeer van de borden. CDA Opsterland heeft dit onlangs weer bij de gemeente aangekaart, en heeft in afwachting van de reactie alvast zelf plaatsnaamborden geplaatst. Zie verder Oud Beets, kopje Status.Beintemahûs
'Nieuwe' buurtschap Beintemahûs, gem. Kollumerland en Nieuwkruisland. Buurtschap met nog slechts 2 boerderijen. Staat niet meer als zodanig in de atlassen. Heeft in januari 2014 1 plaatsnaambord (meer was niet nodig want doodlopende weg) gekregen van de gemeente. Op onze homepage van de buurtschap vindt u een bijzonder verhaal over de familie die de buurtschap haar naam heeft gegeven én omgekeerd: over een latere familie die haar naam heeft ontleend aan de buurtschap. En zelfs de allerkleinste buurtschapjes hebben vaak nog wel een bijzonder bezienswaardig object. In dit geval de Beintemapoldermolen. Met dank aan Karel F. Gildemacher en Jan Dijkstra voor de tip.
.jpg) |
| Beintemahûs: de hele buurtschap op de foto bij de feestelijke onthulling van het plaatsnaambord. |
4) Nieuw uitgewerkte plaatsen
- Zwartewatersklooster, buurtschap in de gem. Zwartewaterland, met o.a. een bijzondere begraafplaats en 3 eendenkooien.- Witharen, buurtschap in de gem. Ommen, met o.a. een oud tolhuis dat in 2014 wordt gerestaureerd.
- Beltrum, dorp in de gem. Berkelland, met de bijbehorende buurtschap Voor-Beltrum, dat niet eens in de atlassen staat, maar wél een eigen Volkslied heeft!
- Ruyven, gem. Pijnacker-Nootdorp, in de 19e eeuw een mini-gemeentetje met slechts 6 huizen. Tegenwoordig nog bekend als verzorgingsplaats, bedrijventerrein en recreatiegebied; inmiddels het lot van veel oude buurtschappen in ons land.
 |
| Wat een VOC-schip te betekenen heeft op een bord op de parkeerplaats Ruyven, kun je lezen op onze homepage van Ruyven |
- De Krieger en Moespot in de gem. Steenwijkerland. Of De Krieger ja of nee een buurtschap is, zijn we nog niet helemaal uit (hoe dan ook valt er wél veel over te vertellen). Moespot is dat in ieder geval wél. In de regio beroemd vanwege het nostalgische buurtcafeetje waar de tijd heeft stilgestaan.
- Lethe, buurtschap in de gem. Bellingwedde. Gezien de ligging aan de grens met Duitsland was dit buurtschapje vroeger een berucht smokkelaarsoord. Op de pagina van Lethe kun je daar diverse spannende verhalen over lezen.
- Soms liggen naamsverklaringen voor de hand: de buurtschap Schaaphok, gem. Slochteren, is inderdaad naar een vroegere schaapskooi aldaar genoemd. En mensen die Schaaphok heten, zijn op hun beurt naar deze buurtschap genoemd. Het piepkleine buurtschapje heeft ook een piepklein kerkje, inmiddels niet meer als zodanig in gebruik.
 |
| Plaatsnaamverklaringen liggen lang niet altijd voor de hand. Hier toevallig wel. Het piepkleine buurtschapje Schaaphok heeft ook nog een piepklein kerkje. |
- 't Kruis, buurtschap in de gem. Heerhugowaard, is weer zo'n plaatsje met richtingwijzers in de omgeving maar zonder plaatsnaamborden ter plekke, zodat je maar moet gokken wanneer je er bent aangekomen.
- Moesdijk, buurtschap in de gem. Weert die een provincialeweg door haar grondgebied dreigde te krijgen. Gelukkig is die dreiging recentelijk afgewend, door een verandering van het tracé, of beter gezegd een handhaving van het oude tracé van de N280.
- Heierhoeve, buurtschap in de gem. Venlo (vanouds gem. Grubbenvorst), is een mooi voorbeeld van hoe je met bescheiden middelen een buurtschap aantrekkelijker kunt maken voor wandelaars en fietsers die er voorbij komen: een informatiepaneel met picknickbankje bij in dit geval het kapelletje, maakt het toch net even aantrekkelijker om af te stappen en er even te verpozen. Overigens is de buurtschap de afgelopen jaren grotendeels afgebroken voor nieuwe bedrijventerreinen van Venlo, maar de overgebleven inwoners houden moedig stand!
.jpg) |
| In 1996 is de buurtschap Heierhoeve zoals zij er toen uitzag, op video vastgelegd, in de wetenschap dat de meeste panden enkele jaren later zouden worden afgebroken... Maar de overblijvenden houden moedig stand en hebben zelfs een nieuw kapelletje gebouwd! |
- Omval, buurtschap in grotendeels gem. Alkmaar, deels gem. Schermer. In 2015 gaat de gemeente Schermer op in de gemeente Alkmaar en komt de buurtschap Omval dus geheel in de gemeente Alkmaar te liggen.
- En betreffende de gem. Houten hebben wij de laatste ontbrekende pagina's aangemaakt, zijnde voor de buurtschappen Den Oord, Heemstede, Waijen en Oud-Wulven. Het zal de meeste Houtenaren, immers grotendeels 'import' zijnde, niet bij voorbaat iets zeggen, maar ze bestaan toch echt! Wel begrijpelijk, want geen van deze buurtschappen heeft plaatsnaamborden. Hoe moet men dat dan 'ruiken'... En ook nog een pagina over het Eiland van Schalkwijk, dat als eiland pas in 1952 is ontstaan. Met dank aan onze 'fotografisch verslaggever' Jan Dijkstra uit Houten, die niet alleen de kernen in zijn gemeente heeft gefotografeerd, maar het hele land door reist op zoek naar vooral de kleine, bij het brede publiek onbekende plaatsjes. U zult dan ook steeds meer foto's van hem op onze site tegenkomen.
 |
| Heemstede bij Haarlem in Noord-Holland kent iedereen. De buurtschap Heemstede bij Houten, met het prachtige in 2002 herbouwde gelijknamige kasteel, kent bijna niemand. Logisch ook als er niet eens plaatsnaamborden staan... |
5) Bezienswaardigheden
Grenspalen Harssens
In december 2013 zijn 6 grenspalen geplaatst langs de oude grenzen van de Groningse buurtschap Harssens, om zo meer bekendheid aan dit gebiedje te geven. Zie Harssens, kopje Bezienswaardigheden.Staverden
Het toeristisch zeer bekende plaatsje Staverden (vanwege kasteel Staverden en één van de plaatsen in de categorie 'kleinste stad van Nederland') is onlangs benoemd tot beschermd dorpsgezicht. Maar plaatsnaamborden kunnen er nog altijd niet af (wel richtingbordjes in de omgeving), zodat je ook hier maar moet gokken wanneer je er bent. |
| Ook Staverden, met o.a. kerkje en kasteel, beroemd als één van de plaatsjes die aanspraak maakt op de titel 'kleinste stad van Nederland', rijd je zomaar voorbij omdat er nog altijd geen plaatsnaamborden staan... |
6) Dorpsplannen
Dorpsplannen vertellen vaak op compacte wijze heel veel over verleden, heden en beoogde nabije toekomst van een plaats. Daarom traceren en linken wij stukje bij beetje alle honderden dorpsplannen die er inmiddels zijn. Onlangs hebben wij de dorpsplannen toegevoegd van de dorpen Houwerzijl (GR), Ulrum (GR) (waarom het dorpsplan daar Project 2034 heet, kun je lezen op de projectsite aldaar) en Wons (FR). P.S. Als iemand weet wat het hert ih het dorpswapen van Wons betekent, vernemen wij dat graag. Bijzonder is ook de recent opgerichte dorpscoöperatie in Wons.7) Natuur
Bolgerijen en Autena
Dit zijn polders en natuurgebieden in de gemeente Vianen (Bolgerijen zou je ook nog als buurtschap kunnen beschouwen), met een rijke geschiedenis, een rijksmonumentale brug, een vogelkijkscherm en een ecoduct. Je leest er alles over op de pagina Bolgerijen en Autena.Eerste kievitsei
Door het uitzonderlijk warme voorjaar is de natuur behoorlijk van slag en beginnen planten al te bloeien, en dieren te broeden, die dat anders pas veel later zouden doen. Zo is al op 5 maart het eerste kievitsei gevonden, en wel in het Gelderse Delwijnen. Normaal is dat pas veel later in maart. |
| Door de extreem warme winter is de natuur aardig van slag. Zo is het eerste kievitsei dit jaar wel heel vroeg gevonden. |
8) Herbestemmingen
- De voormalige basisschool van het Friese Tzummarum staat te koop voor 1 euro, onder de voorwaarde dat de koper er een zinvolle herbestemming in realiseert. Inschrijven kan nog tot 1 april (geen grap!). Zie verder Tzummarum, kopje Recente ontwikkelingen.- Het is tot heden niet gelukt om een koper te vinden die de gereformeerde kerk van Tienhoven UT wil herbestemmen tot woning. Daarom mag de koper (de kerk staat al 2 jaar te koop) de kerk afbreken en er één of meer woningen realiseren. Doodzonde natuurlijk voor zo'n beeldbepalend pand. Het zij zo.
9) Geschiedenis
Breda
Erfgoedweb is een nieuwe site die de geschiedenis van Breda toegankelijk maakt. Zie Breda, aan het eind van het kopje Geschiedenis.10) 'Nieuwe' musea
Wij denken inmiddels alle ca. 1.200 musea in ons land wel te hebben geïnventariseerd en beschreven. Toch duikt er af en toe nog één op die bij ons nog niet bekend was. Dat gold de afgelopen maand voor:- Het Omroep Zender Museum te Lopikerkapel.
- Het Kadastermuseum te Arnhem.
Gezien hun bescheiden aanwezigheid op het internet waren ze wellicht ook bij u nog niet bekend. Als je iets hebt met de materies in kwestie, zijn het wel zeer relevante musea om eens te bezoeken.
 |
| Als je iets hebt met 'meten en weten', kun je je uitleven in het Kadastermuseum in Arnhem. |
11) Leefbaarheid kleine kernen
Elsendorp
In veel kleine kernen verdwijnen voorzieningen, door bijvoorbeeld krimp, ontgroening, vergrijzing en/of het wegtrekken van jongeren omdat er geen woningen mogen worden gebouwd. Sommige dorpen slagen er tegen de trend in om bestaande voorzieningen te behouden en/of nieuwe voorzieningen te realiseren en het dorp zo leefbaar en levendig te houden. Elsendorp is één van die dorpen die daar wonderbaarlijk goed in slaagt. Ton Baetens heeft dit 'geheim van Elsendorp' ontrafeld. Zijn zeer leerzame boek van 135 pag. over de recente ontwikkelingen in Elsendorp is via het kopje Recente ontwikkelingen op de pagina van Elsendorp online te lezen. Wellicht ter inspiratie voor dorpen elders in het land die met soortgelijke problematieken kampen.12) Ruimtelijke ordening
Blaricummermeent
Een recent fenomeen is dat door de crisis de aanleg van nieuwbouwwijken en bedrijventerreinen over een langere termijn wordt uitgesmeerd. In de tussentijd wil men de leegstaande delen in toenemende mate 'tijdelijk zinvol herbestemmen'. Voor de Blaricummermeent bij Blaricum heeft men daarvoor een 'ideeëncompetitie' uitgeschreven. Ook déze voorbeelden kunnen wellicht ter inspiratie dienen voor soortgelijke situaties elders in het land. Zie Blaricum > Recente ontwikkelingen.13) Energie
Wereldprimeur in buurtschap Spannenburg
Vitens is het als eerste waterbedrijf wereldwijd gelukt om methaangas te onttrekken aan het opgepompte grondwater en dit in te zetten als energiebron. De installatie is in 2014 in gebruik genomen bij drinkwaterproductiebedrijf Spannenburg in de gelijknamige Friese buurtschap. Zie verder Spannenburg > Recente ontwikkelingen.14) Overige
Pinpendel
Wellicht nieuw Woord van het Jaar 2014? In Vijlen heeft men sinds kort de Pinpendel. Wat dat inhoudt, kun je lezen bij Vijlen > Recente ontwikkelingen.@@@@@
>>> Volg ons op Twitter / op Facebook / op Linkedin. Vind je deze Nieuwsbrief interessant en ben je nog geen abonnee? Abonneer je dan nu gratis en geheel vrijblijvend op de Nieuwsbrief van Plaatsengids.nl. <<<
@@@@@
.jpg){kind=link}
