zondag 23 januari 2011

Nieuwsbrief januari 2011

Stand van zaken en ontwikkelingen rond Plaatsengids.nl

De afgelopen maanden hebben wij niet stil gezeten. De contouren van hoe wij de ultieme Nederlandse plaatsensite van de grond willen krijgen, worden steeds duidelijker.
Dat het een megaklus is, is duidelijk: 6.000 plaatsen - dus evenveel plaatshomepages - maal een aantal 'manuren' om die in tekst en beeld goed te beschrijven, is al snel enkele tienduizenden manuren (een nauwkeuriger schatting geven wij nog maar even niet, dat zal de tijd leren).

Dat dat een compacte professionele kernredactie vergt, naast de zeer gewaardeerde hulp van reeds vele tientallen lokaal en thematisch deskundige vrijwilligers, is ook duidelijk. Zonder professionele hoofd- en eindredactie bijvoorbeeld, zou de site een ratjetoe aan uiteenlopende inhoud en stijlen opleveren en daar zit volgens ons niemand op te wachten, dus dat moeten we niet willen. Verder willen we natuurlijk ook hoogwaardig beeld bij de teksten.

Redactie
Welnu, wij zijn blij u te kunnen melden dat per heden, naast Mirjam van den Hoven (redacteur), Frank van den Hoven (hoofdredacteur / eindredacteur) en Martin Stevens (http://www.wolverlei.com/, beeldredacteur), de volgende personen tot de kernredactie zijn toegetreden: Lucienne van Ek (http://www.deleidhinde.nl/, redacteur), Dick Klees (http://www.studiowolverine.com/, beeldredacteur) en Rita van den Broek (http://www.fotobuiten.nl/, beeldredacteur). Stuk voor stuk, net als de reeds eerder toegetreden Martin Stevens, mensen met een decennialange staat van dienst als professioneel en kwalitatief hoogwaardig fotograaf en/of redacteur. Allen zijn gespecialiseerd in de thema's natuur en cultuurtoerisme, dus dat sluit perfect aan bij de aard en inhoud van Plaatsengids.nl.

Bovendien gaan we allemaal voor de spreekwoordelijke '9', die symbool staat voor het feit dat wij gaan voor de hoogst mogelijke kwaliteit, maar wel rekening houdend met de grenzen aan mensen en middelen die er nu eenmaal zijn, plus dat we het ook nog binnen overzienbare tijd 'gereed' willen hebben. Vanaf heden gaan we dus nóg voortvarender aan de slag om alle homepages tekstueel en visueel op te tuigen.

Planning
De periode tot heden zou je als bèta-fase of pilot-fase kunnen beschouwen: we hebben geëxperimenteerd met allerlei technische mogelijkheden en onmogelijkheden qua database en site waar we u niet mee zullen vermoeien, en we hebben een aantal redactionele 'formats' uitgetest, zowel qua inhoud als qua stijl. Na een aantal 'voortschrijdende inzichten' - met helaas nu eenmaal bijbehorend deels herbouwen en herschrijven - denken wij nu het goede format te hebben gevonden voor de vele uiteenlopende doelgroepen die wij zo optimaal mogelijk willen bedienen.

Oftewel een gebruikersvriendelijke, overzichtelijk ingedeelde, eenvoudige en eenvoudig te bedienen site, zonder aandacht afleidende toeters en bellen, waar u altijd met slechts enkele muisklikken supersnel vindt waar u naar op zoek bent (uiteraard binnen de gemaakte keuzes aan 'soorten content' die wij gemaakt hebben en ons voorgenomen hebben te willen bieden). Er ligt dus nu een gedegen technisch en redactioneel fundament. Vanaf heden gaan we dan écht full speed aan de slag met het optuigen van de inhoud.

Tot heden hebben wij ca. 4.000 homepages vervaardigd, die al op de site staan, weliswaar deels met nog slechts zeer basale inhoud. In de loop van 2011 voeren we de resterende 2.000 homepages in, waardoor we dan van alle ca. 6.000 nog bestaande plaatsen in ons land een homepage hebben, met minimaal de 'basisgegevens' omtrent status, naam. ligging en statistische gegevens (wat je zou kunnen beschouwen als een herziene editie van de 'Topografische gids van Nederland' uit 1998).

Enige betrouwbare plaatsnamenlijst
Op en vanaf dat moment zijn wij de enige instantie in ons land met een echt betrouwbare - want plaats voor plaats geverifieerde - Nederlandse plaatsnamenlijst, sinds een voorganger enkele decennia geleden (Aardrijkskundig woordenboek van Nederland, uitg. Van Goor, 1968). Andere plaatsenlijsten in papieren media en op het internet, van welke instantie dan ook, zijn namelijk allemaal 'vervuild', in die zin dat ze plaatsen bevatten die dat soms al lang niet meer zijn, of soms zelfs nooit geweest zijn, en/of anderzijds plaatsen niet bevatten die dat wel degelijk zijn.

Fasering
Wij denken 1.500 plaatsen per jaar grondig te kunnen uitwerken. Zodat het over 4 jaar min of meer gereed is. Uiteraard blijven we actuele ontwikkelingen bijhouden, dus in die zin is het uiteraard nooit echt klaar, maar we bedoelen het in de zin van '6.000 goed uitgewerkte homepages', die aan een bepaalde set minimale kwaliteits- en inhoudseisen voldoen.

Prioriteiten
Het ligt voor de hand om dat streeksgewijs aan te pakken en niet het hele land hap-snap bij de horens te vatten. De prioriteit voor 2011 ligt daarom bij: Groningen: streek Westerwolde, Friesland: gemeente in wording De Friese Meren, Drenthe: gemeente Noordenveld, Overijssel: streek Twente, Flevoland: streek Noordoostpolder, Gelderland: streek Veluwe, Utrecht: streek Lopikerwaard en gemeente Stichtse Vecht, Noord-Holland: regio Gooi en Vechtstreek en gemeente Texel, Zuid-Holland: streek Krimpenerwaard, Zeeland: streek Walcheren, Noord-Brabant: streek Baronie en Markiezaat en Limburg: streek Zuid-Limburg. Totaal zijn dit naar schatting ca. 1.500 plaatsen (tot op buurtschapsniveau) en dus homepages.
't Gooi, Laren, de korenmolen van Laren

Hulp gevraagd
Uiteraard kunnen en willen wij dat niet alleen: de specifiek inhoudelijke kennis zit immers primair bij de lokale en regionale (formele of de facto) heemkundige deskundigen. Wij zijn er primair om de inhoud te redigeren én die op de site één 'gezicht' te geven. Dus bent u of kent u iemand die veel weet van een plaats, gemeente of streek met betrekking tot de hierboven vermelde regio's? Meld u dan aan bij de redactie (p/a frank@plaatsengids.nl), opdat we in gezamenlijkheid de ultieme homepages van uw plaats(en) kunnen maken. Uiteraard kunnen wij in het kader van 'voor wat hoort wat' bijvoorbeeld de lokale heemkundekring en haar activiteiten en publicaties op onze site promoten bij de plaatsen in haar werkgebied.

Gemeentelijke herindelingen
Ook de gemeenten hebben niet stil gezeten met betrekking tot gemeentelijke herindelingen. Per 1-1-2011 is weer een aantal gemeenten gefuseerd. Gemeenten zijn opgeheven en er zijn nieuwe gemeenten ontstaan. Per 2011 zijn er nog 418 gemeenten in Nederland (voorheen: 430). Tevens is al een aantal herindelingen bekend en in voorbereiding voor 2012 en later.
Zelf moeten wij nog steeds wennen aan welke gemeenten opgeheven of juist nieuw ontstaan zijn per 2011, en wij zijn daar vast niet de enigen in. Vandaar dat u alle herindelingen per 2011 en de latere herindelingen en plannen daartoe, overzichtelijk bijeen vindt op de pagina http://www.plaatsengids.nl/glossary/term/154. Handig om af en toe te spieken als u het even niet meer weet. Ook op de site Metatopos (http://www.metatopos.org/) van Paul Klein vindt u uitvoerige informatie over verleden, heden en toekomst van gemeentelijke herindelingen.

Naamgeving en spelling van plaatsen en gemeenten
Reeds in 1883 en 1936 zijn plaatsnamenlijsten verschenen met als doel de spelling van onze plaatsnamen logischer te maken (o.a. eenduidiger en meer conform de uitspraak). Deze lijsten hebben maar kort effect gehad. En één rapport in dit kader ligt zelfs al enkele decennia in een ministeriële la te verstoffen (Commissie Damsteegt, 1974). Kennelijk hechtte men te zeer aan de oude spelling, want uiteindelijk zijn de meeste oude spellingen toch weer gangbaar geworden.

Onlogische en onhandige spellingen
Het zijn er te veel om hier voorbeelden te noemen. U zult er zelf ongetwijfeld allemaal een aantal kennen. Nou vooruit, twee voorbeelden dan, die ik jarenlang ook verkeerd heb uitgesproken en soms nog: Oisterwijk, dat je als Oosterwijk dient uit te spreken, en Acquoy, dat je als Akkooi dient uit te spreken. Ik heb het jarenlang als Akwoi uitgesproken, in de regio spreekt men het ook weleens - plagend - op zijn Frans uit (als Akwà dus).

Adviescommissie
Niet alleen plaatsnamen, ook gemeentenamen en andere topografische namen worden niet altijd even eenduidig en logisch gespeld. Om meer orde in het topografische namenlandschap te scheppen, is in de jaren tachtig de Adviescommissie aardrijkskundige namen in Nederland (AaniN) opgericht, die per 2011 is ondergebracht bij het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG). De commissie heeft recentelijk een brochure uitgebracht over het belang en de mogelijkheden van haar advieswerk, en zij heeft onlangs een site gepresenteerd waarop zij haar activiteiten toelicht: http://www.plaatsnamenadvies.nl/. Als de materie u interesseert: ga er eens kijken, de site heeft een hoog informatief gehalte.

1 plaats op meer manieren gespeld
Pragmatisch gezien zouden wij zeggen: dat men door een landelijke bril gezien plaatsen niet altijd even logisch en eenduidig spelt is nog tot daar aan toe, maar doe het binnen één plaats dan op zijn minst eenduidig. Landelijk kennen wij inmiddels honderden voorbeelden van plaatsen die op verschillende manieren worden gespeld (bijvoorbeeld in het postcodeboek, op plaatsnaamborden, straatnaamborden, busbordjes, richtingwijzers, paddenstoelen en wat al niet meer).

Eén voorbeeld uit vele: het dorp Ooij (http://www.plaatsengids.nl/ooij), dat officieel zo heet blijkens postcodeboek en gemeentelijke basisadministratie (BAG), maar ter plekke op de - even zeer officiële! - blauwe plaatsnaamborden (komborden) als Ooy wordt gespeld...
Nog een extreem voorbeeld: de buurtschap Nummer ehhh... Eén? (http://www.plaatsengids.nl/nummer-een) wordt op 4(!) verschillende manieren gespeld...

Plaatsnaambordloze plaatsen
Plaatsen zoals Nutter en Hezingen die voor de BAG en het postcodeboek als formele woonplaats zijn benoemd, maar ter plekke geen plaatsnaamborden hebben, vallen wat ons betreft ook onder de categorie oneenduidigheid (of slordigheid, laksheid?). Het lijkt ons althans erg voor de hand liggend dat op zijn minst alle formele woonplaatsen plaatsnaamborden zouden moeten hebben (dan laten wij de ca. 2.000 plaatsnaambordloze niet-formele woonplaats zijnde buurtschappen gemakshalve nog maar even buiten beschouwing).

Termenlijst: topografie
Het zal u vast niet verbazen dat topografen van lijstjes houden. Wij hebben dan ook in de Termenlijst van niet algemeen bekende termen (http://www.plaatsengids.nl/glossary) een categorie Topografie (http://www.plaatsengids.nl/glossary/term/94) toegevoegd. Wij hebben daar, naast toelichtingen op de begrippen BAG en postcodeboek, als beginnetje een aantal voor topografisch geïnteresseerden leuke en wellicht leerzame lijstjes opgenomen (eveneens nog in een beginstadium verkerend).

Zo viel het ons tijdens ons redactiewerk op dat een aantal buurtschappen wel een (al dan niet nog in functie zijnde) kerk heeft, maar desondanks in het spraakgebruik nog als buurtschap wordt beschouwd (een buurtschap 'promoveert' namelijk over het algemeen tot dorp zodra er een kerk komt). Landelijk gezien zijn dat toch uitzonderingen en dus leuk om een lijstje van te maken (en natuurlijk de achtergronden van een en ander uit te zoeken). Zie http://www.plaatsengids.nl/glossary/term/159.
En tweelingdorpen die soms wel, soms niet als zodanig worden beschouwd, afhankelijk van de instantie of het medium. Zie http://www.plaatsengids.nl/glossary/term/153.
Een lijstje van 'buitenlandse plaatsnamen in Nederland' is natuurlijk ook altijd aardig (we kennen iemand die die plaatsen voor een groot deel is afgereden en daar een fotoreportage van heeft gemaakt). Zie http://www.plaatsengids.nl/glossary/term/152.
En zo is er nog een lijstje van formele woonplaatsen (volgens de BAG) die dat in de praktijk helemaal niet zijn (ter plekke zijn ze nergens te vinden), en een lijstje van plaatsen met een getal in de naam. Zie http://www.plaatsengids.nl/glossary/term/160 respectievelijk http://www.plaatsengids.nl/glossary/term/158.
Zoals gezegd: de meeste lijstjes zijn nog maar beginnetjes. Wij zullen zelf een en ander in de loop der tijd uitbreiden, maar opmerkingen en aanvullingen zijn natuurlijk altijd welkom.

Nieuwsbrief en Twitter
Voor de Januari-Nieuwsbrief laten wij het hier even bij. Vanwege het vele voortgangs-nieuws dat deze keer te melden viel, zijn de enkele 'A4-tjes' toch weer snel gevuld.
Kent u mensen die geïnteresseerd zouden kunnen zijn in onze Nieuwsbrief? Dan kunt u ze verwijzen naar het menu Nieuwsbrief in de boven- en linkermenubalk op de site (http://www.plaatsengids.net/nieuwsbrief--twitter). Op die pagina kunt u zich ook aanmelden om tussentijdse nieuwtjes van Plaatsengids.nl te ontvangen op uw Twitter-account.

Wij hopen u met deze Nieuwsbrief weer van een aantal wetenswaardigheden te hebben voorzien en wensen u veel lees- en kijkplezier op Plaatsengids.nl!,
namens de redactie,
Frank van den Hoven
hoofdredacteur

(opmerkingen en aanvullingen zijn altijd welkom, onderaan dit artikel of via het Contact-scherm op de site: http://www.plaatsengids.nl/contact)

Plaatsengids.nl: het gemak dient de mens!