Plaatsengids.nl Nieuwsbrief december 2012

Plaatsengids.nl: gespecialiseerd in topografie, kleine kernen, cultureel en natuurlijk erfgoed en kleinschalig toerisme in Nederland.

In deze Nieuwsbrief vindt u de volgende onderwerpen:

1) Gemeentelijke herindelingen
Trendrapport samenwerking gemeenten, fusieplannen gemeenten

2) Voortgang Plaatsengids.nl
Buurtschappen Groningen, Drenthe, Gelderland, Zeeland. Gelderse plaatsen uitgewerkt en kleine kernen elders in het land

Nijkerk

3) Nieuwe plaatsen op de Rode Lijst van Bedreigde Plaatsen in Nederland
Zaarderheiken, Nieuw-Helvoet, Westknollendam

4) Bezienswaardigheden
Virtueel wandelen door de kerk van Krimpen aan de Lek, Tiendenpaal Veere, D'r Paddesjtool te Trintelen, aardkundig monument Steilrand Donderen

5) Natuur
334 voor Nederland nieuwe paddenstoelen en zelfs een wereldwijd unieke soort, bijzondere natuurgebiedjes in Groningen

6) Ruimtelijke ordening
Ruimtevolk Jaarboek 2012, herbestemming boerderij tot woonhuis komt heel wat bij kijken

7) Overige bijzonderheden
Sinterklaas op gevelstenen, kernen gemeente Nieuwkoop óp de kaart, Vliegveld Twente ván de kaart, fotoalbum Twente rond 1900

8) Vraag van de Maand
Wie weet meer van buurtschap Eikelenbosch bij Baarle-Nassau?

Veel lees- en kijkplezier gewenst!
Namens de redactie van Plaatsengids.nl,
Frank van den Hoven
hoofdredacteur

1) Gemeentelijke herindelingen

Trendrapport samenwerking gemeenten

Het samenwerken en herindelen van gemeenten is de laatste tijd weer volop in het nieuws, mede door de plannen van het kabinet in dit kader. Lysias Consulting Group heeft daarom onlangs het 'Trendrapport samenwerking gemeenten' gepubliceerd, met daarin alle gemeenten die op enigerlei wijze betrokken zijn bij samenwerkingsverbanden, dan wel plannen hebben tot herindeling. En dat zijn er nogal wat. Zie onze pagina Gemeentelijke herindelingen, kopje 'Nadere informatie...'. U vindt daar ook de aanstaande herindelingen per 1-1-2013. Plus nog een aantal recente studies dat over deze materie is verschenen. En het interview met minister Plasterk, waarin hij toelicht waarom het kabinet streeft naar grotere gemeenten.

Overige fusieplannen

Ook het weblog Binnenlands Bestuur heeft een aantal herindelingsplannen in kaart gebracht.

Appel

2) Voortgang Plaatsengids.nl

Buurtschappen per provincie

Tot op heden hebben wij homepages gerealiseerd van alle buurtschappen in de provincies Groningen, Drenthe, Gelderland en Zeeland. Onder de links vindt u alle plaatsen in de desbetreffende provincies, inclusief de buurtschappen. De buurtschappen in de overige provincies realiseren wij in de komende maanden.

Gelderland

De redactie van Plaatsengids.nl werkt de plaatsen streeksgewijs inhoudelijk uit. Momenteel zijn wij bezig met o.a. de Veluwe. Van deze streek zijn bijvoorbeeld de volgende plaatsen al in tekst en beeld uitgewerkt:
- Radio Kootwijk.
- Nijkerk.
- Nijkerkerveen.
- Holkerveen.
- Appel.
- Driedorp.
- Kruishaar.
- Palestina.
- Hoevelaken.
- Zwartebroek.
- Terschuur.

Overige kleine kernen

Enkele voorbeelden van plaatsen die de afgelopen tijd vooralsnog alleen redactioneel zijn uitgewerkt:

- Ittersum en Wijthmen (gemeente Zwolle).

- Kloosterveen (voormalige buurtschap in Assen thans Vinexwijk én dorp dat tegenwoordig Smilde heet).

- Huijgevoort (gemeente Oirschot), waar de inwoners zuchten onder de uitbreidingsdrang van de intensieve veehouderijen. Gelukkig is er recentelijk een convenant afgesloten dat de beoogde uitbreidingen een tandje terugdringt, gecombineerd met de installatie van zogeheten 'luchtwassers'.

- Bartelsluis in de Zaanstreek staat niet meer in de atlassen, maar is wel degelijk nog een buurtschap en nog een heel bijzondere ook. Met dank aan Rinke Romeijn voor het attenderen.

- Baarsdorpermeer (gemeente Koggenland).

- Zijdewind (gemeente Hollands Kroon).

Langeraar

- Ook over het kleine Rode Lijst-dorp Langeraar (gemeente Nieuwkoop) valt meer te vertellen dan je op het eerste gezicht zou denken. Neem alleen al het verhaal dat verbonden is aan die reusachtige Adrianuskerk (zie foto), die daarom ook wel de Kathedraal van het Rijnland wordt genoemd. Wij hebben op het internet liefst 20 informatieve sites en pagina's gevonden over Langeraar en als links in onze homepage van deze plaats verwerkt.















 - De kleine kernen Bant en Ens (beide gemeente Noordoostpolder) en Nunhem (gemeente Leudal) zijn dankzij de medewerking van enthousiaste lokale ingewijden nu goed beschreven.

Helpt u ook mee om ook úw dorp of buurtschap landelijk goed 'op de kaart' te zetten? Mail de redactie en wij nemen contact met u op.

 

3) Nieuwe plaatsen op de Rode Lijst van Bedreigde Plaatsen in Nederland

- Zaarderheiken. Deze vanouds Grubbenvorstse en tot heden nog idyllisch gelegen buurtschap, waarvan de naam landelijk bekend is vanwege het gelijknamige snelwegknooppunt, wordt de komende jaren in het kader van de 'vooruitgang' afgebroken voor het Venlose bedrijventerrein Trade Port Noord... De kapel van Zaarderheiken is inmiddels al afgebroken en in een nabijgelegen museum herbouwd.

- Nieuw-Helvoet. Zeker de oudere inwoners vinden dit nog wel degelijk een dorp en geen wijk van Hellevoetsluis (zoals de gemeente het betitelt). Sinds kort heeft het wel weer witte wijkbordjes. Voorheen was het dorp helemaal bordloos.

- Westknollendam (gemeente Zaanstad), omdat het op de plaatsnaamborden op twee manieren gespeld staat en beide zijn nog foutief ook...

4) Bezienswaardigheden

Virtueel wandelen door een kerk

Op de site van de Hervormde Gemeente Krimpen aan de Lek kunt u een virtuele wandeling door de kerk maken, van achter uw pc dus.

Tiendenpaal Veere herplaatst

Grenspalen zijn er vanouds niet alleen langs onze landsgrenzen, maar bijvoorbeeld ook tussen steden en dorpen en om een bepaald belastinggebied aan te geven. In november 2012 is een oude tiendenpaal herplaatst aan de Polredijk tussen Veere en Vrouwenpolder. Een tiendenpaal is een paal die een gebied afbakent waarover de boer tienden (belasting in natura) moest afdragen. Voor een reportage hierover zie Veere, kopje Bezienswaardigheden.

Veldkruis onder de regionaal beroemde Paddesjtool, oftewel de paddenstoelboom van de buurtschap Trintelen in Zuid-Limburg

D'r Paddesjtool te Trintelen

Ook veldkruisen en wegkruisen zijn bijzondere objecten in het landschap. Vooral in Zuid-Limburg komen ze veel voor. Markant aan een wegkruis in de buurtschap Trintelen is dat deze onder een boom staat die al decennialang in de vorm van een paddenstoel is geschoren. De boom wordt in de volksmond dan ook D'r Paddesjtool genoemd. Zowel aan de boom als aan het wegkruis zijn interessante verhalen verbonden. Via de homepage van Trintelen, kopje Bezienswaardigheden, kunt u de reportage over boom en veldkruis bekijken.

Aardkundig monument Donderen

In november 2012 is het op dat moment 2e Aardkundig Monument van Drenthe onthuld. Het betreft de Steilrand Donderen, een bijzonder bodemprofiel in een voormalige zandgroeve. De verschillende lagen in de bodem vertellen over 100.000 jaar Drentse ontstaansgeschiedenis. Voor nadere informatie zie Donderen, kopje Landschap.

5) Natuur

´Nieuwe´ paddenstoelensoorten ontdekt

17 jaar onderzoek in het Coovelsbos bij Helmond heeft maar liefst 334 voor Nederland nieuwe paddenstoelensoorten opgeleverd en zelfs 1 wereldwijd unieke soort. De resultaten zijn weergegeven in het in 2012 verschenen boek ´Niet zomaar een bos!´ Zie verder bij Helmond, kopje Natuur.

Smeerling, Groningen. Dal van de Ruiten A

Reportages over bijzondere natuurgebiedjes in Groningen

Pronkjewailtjes is een serie van tot heden 7 filmpjes van RTV Noord waarin Alex Vissering ons kleine relatief onbekende, maar daarom niet minder bijzondere natuurgebiedjes van Het Groninger Landschap laat zien. Zie verder bij Groningen, kopje Landschap.

6) Ruimtelijke ordening

Ruimtevolk Jaarboek 2012

Het Ruimtevolk Jaarboek 2012. Nieuw eigenaarschap in de ruimtelijke ordening is in december 2012 verschenen en biedt ca. 50 inspirerende artikelen van deskundigen die hun visie geven op de huidige ruimtelijke ordening in ons land en waar het de komende jaren volgens hen heen zou kunnen of moeten. Het jaarboek is via de link online te lezen.

Van boerderij naar woning: daar komt nogal wat bij kijken...

Het is al vele jaren een trend dat boerderijen in functie geleidelijk buiten gebruik raken en worden herbestemd tot burgerwoning. Hetzij omdat het pand wordt verkocht, hetzij omdat de agrariër in kwestie ermee stopt. Dat er bij zo'n functieverandering nogal wat kan komen kijken aan onderzoeken en rapporten, kunt u bijvoorbeeld lezen met betrekking tot de boerderij op Nekkeveld nr. 7 in de gelijknamige Nijkerkse buurtschap. De rapporten beslaan in totaal 160 pagina's... Zie verder bij Nekkeveld, kopje Recente ontwikkelingen.

7) Overige bijzonderheden

Sinterklaas op gevelstenen.

Op de website Gevelstenen.net inventariseert Mart Hagenbeek gevelstenen in heel Nederland. Op gevelstenen blijken vele uiteenlopende thema´s voor te komen. Speciaal voor de Sinterklaastijd heeft Mart een tijdelijke pagina gemaakt met gevelstenen waarop Sinterklaas of een Sinterklaas-gerelateerd onderwerp staat afgebeeld. Dergelijke afbeeldingen zijn relatief schaars; er zijn er maar een stuk of 10 (alhans voor zover ze aan Mart zijn gemeld).

De 13 kernen van de gemeente Nieuwkoop letterlijk op de kaart

In 2007 zijn de gemeenten Nieuwkoop, Ter Aar en Liemeer gefuseerd tot de nieuwe gemeente Nieuwkoop. Stichting ´Zet Nieuwkoop op de kaart´ organiseert van alles om de 13 kernen, die in gemeentelijk opzicht dus vaak ´nieuw´ voor elkaar zijn, bij elkaar betrokken te maken. Eén van die activiteiten was het organiseren van een fotowedstrijd in alle kernen. De mooiste foto´s zijn verwerkt tot het kaart- en kwartetspel ´Nieuwkoop op de kaart´, waarin alle kernen aan bod komen. U vindt er meer over op de pagina van Nieuwkoop, kopje Status.

Vliegveld Twente ván de kaart?

De afgelopen jaren is er nogal wat commotie geweest over een eventuele doorstart van de militaire Vliegbasis Twente als burgerluchthaven. Provincie Overijssel en gemeente Enschede hebben tot heden ingezet op deze doorstart. Dit plan lijkt nu toch van de baan, nu er recent geen instanties hebben gereageerd op de oproep om een bod te doen op de exploitatie van de beoogde luchthaven. Daarmee nemen wellicht de kansen weer toe voor het alternatieve plan 'Twentse Basis' van Natuurmonumenten c.s., om het gebied om te vormen tot een groen gebied met functies voor zorg, sport, wellness en recreatie. Op onze homepage van Twente, kopje 'Recente ontwikkelingen' vindt u een dossier met alle relevante links naar visies op dit gebied.

Uniek Twents fotoalbum uit ca. 1900 gedigitaliseerd

De Oudheidkamer Twente heeft in 2012 het unieke fotoalbum van de Twentse streekhistoricus G.J. ter Kuile (1871-1954) gedigitaliseerd. Een uittreksel uit het album, met enkele honderden foto's van Twentse plaatsen uit rond 1900, is online als e-book te bekijken. Zie onze homepage van Twente, kopje Beeld.

Molen Singraven, Denekamp, Twente

8) Vraag van de Maand

Volgens de Volkstelling van 1840 had Eikelenbosch (buurtschap van Baarle-Nassau) in dat jaar 6 panden met maar liefst 181 inwoners. Heeft iemand enig idee of dit redelijkerwijs een drukfout was, of dat Eikelenbosch wellicht een bepaald instituut had dat dit hoge inwonertal in relatie tot het kleine aantal huizen kan verklaren?

@@@@@

Adverteren op Plaatsengids.nl
Plaatsengids.nl heeft aantrekkelijke mogelijkheden voor toeristische en recreatieve instanties die hun aanbod bij onze bezoekers onder de aandacht willen brengen. Maar ook als u uw huis of vakantiehuis te koop of te huur heeft, kunt u dat bij uw plaatspagina op Plaatsengids.nl bij een breed publiek kenbaar maken. Voor de mogelijkheden zie de pagina Adverteren.

>>> Volg ons op Twitter / op Facebook / op Linkedin. Vond u deze Nieuwsbrief interessant en bent u nog geen abonnee? Abonneer u dan nu gratis en geheel vrijblijvend op de maandelijkse Nieuwsbrief van Plaatsengids.nl. <<<

Plaatsengids.nl: alles over Nederland op één site!

Plaatsengids.nl Nieuwsbrief november 2012

Plaatsengids.nl: gespecialiseerd in topografie, cultuurhistorie en kleinschalig toerisme van alle 6.000 plaatsen en plaatsjes in ons land.

In deze Nieuwsbrief vindt u de volgende onderwerpen:

1) Buurtschappen:
Hamingen: halve buurtschap te koop, Westdorp bij Bergen NH nog steeds een buurtschap, nieuwe buurtschap: Ommerkanaal, tijdelijk plaatsnaambord bij Kaarschot

2) Natuur en landschap:
Oude marken in ere hersteld voor beheer natuur, Nieuwkoopse Plassen, Hoezo natuur?

3) Bezienswaardigheden, cultureel erfgoed, recreatie:
Klooster Hoogcruts, fotoalbum Slot Zuylen met 4.000 foto’s nu online, Ruinerwold toch maar geen beschermd dorpsgezicht, stadskern Tilburg beschermd stadsgezicht, loflied Vlodrop-Station en sloop klooster Sankt Ludwig, nieuw wandelknooppuntennetwerk

4) Geschiedenis:
Studie naar ontstaan Gooi en Vechtstreek nu online, godsdienstoorlog in Winschoterzijl

5) Topografie, cartografie:
Atlas uit 1698 herdrukt

6) Rode Lijst-plaatsen:
Onderdijk geen wijk maar dorp, Ritsumasyl van de kaart en op de kaart, ook Pey wil erkenning als dorp, nieuwe Rode Lijst-plaatsen ’t Haantje en Sion

7) Overige actualiteiten:
Vandaag paginagroot interview met hoofdredacteur Plaatsengids.nl Frank van den Hoven in De Telegraaf, Leefbaarheid dorpen en wijken


Veel lees- en kijkplezier gewenst!
Namens de redactie van Plaatsengids.nl,
Frank van den Hoven
hoofdredacteur

1) Buurtschappen

Hamingen: halve buurtschap te koop

De oude terp-buurtschap Hamingen bij Staphorst (en Doosje) omvat tegenwoordig nog slechts 7 boerderijen. 4 daarvan zijn in gebruik bij een zorginstelling, die medio 2013 naar elders vertrekt. Daarom staat het hele complex, meer dan de helft van de buurtschap dus, nu te koop. Zie onze homepage van Hamingen.

Voor €1,3 miljoen kun je 1 landhuis kopen, je kunt er nu ook een halve woonplaats mee opkopen, in dit geval Hamingen bij Staphorst

Westdorp bij Bergen NH

Hans van Embden attendeerde ons erop dat wij nog geen homepage hadden van de zijns inziens buurtschap Westdorp bij Bergen Noord-Holland. Dat kwam omdat de gemeente Bergen Westdorp als wijk blijkt te beschouwen. Maar het landelijke buurtje ligt nog altijd los van het dorp  Bergen, dus ook wat ons betreft is het nog steeds een buurtschap. Bijzonder is dat deze buurtschap onderdak heeft geboden aan veel kunstenaars uit de bekende stroming in de schilderkunst de ‘Bergense School’. Zie verder onze homepage van Westdorp.

Nieuwe buurtschap: Ommerkanaal

Met een zekere regelmaat ontstaan er ‘nieuwe’ buurtschappen in ons land, in die zin dat bestaande gemeenschappen zich tot buurtschap uitroepen, en dat al dan niet tevens middels bebording kenbaar maken. Uitzonderlijk is dat er een geheel nieuwe buurtschap ontstaat door combinatie van verschillende grondgebieden. Zo is recentelijk de buurtschap Ommerkanaal ontstaan, zoals de naam al suggereert: gelegen rond het Ommerkanaal bij Ommen, waar onder meer de bestaande buurtschap Arriërveld in is opgegaan, welke naam als buurtschap daarmee buiten gebruik is geraakt. Ommerkanaal is een actieve buurtschap met een school en buurthuis en volop plannen voor een duurzame ontwikkeling van hun buurtschap. Zie verder onze homepage van Ommerkanaal.

Tijdelijk plaatsnaambord Kaarschot

De meeste buurtschappen in de Brabantse gemeente Zundert moeten helaas plaatsnaamborden ontberen. Zo ook de buurtschap Kaarschot. Eén van de leden van het Wegenforum, Jelle Westerop, spotte tijdens een tocht over de A16 bij Breda een ‘plaatsnaambord’ vervaardigd door de buurtschap Kaarschot, ter gelegenheid van de viering van het 50-jarig bestaan van de buurt- en carnavalsvereniging van de buurtschap. Zie onze homepage van Kaarschot.

2) Natuur en landschap

Oude marken in ere hersteld voor beheer natuur

De afgelopen jaren worden veel initiatieven ontplooid om de omstandigheden in natuurgebieden te verbeteren, zodat de flora en fauna er beter kunnen gedijen. Bijzonder is dat dat soms gebeurt door het instellen van een ‘marke’. Een marke is een oude bestuursvorm om gemeenschappelijke gronden door dorpelingen te laten beheren. Recent zijn dit soort marken weer ingesteld bij Gorssel en bij Mallem. Deze initiatieven lijken succesvol te zijn, dus wellicht inspirerend voor andere soortgelijke gebieden in ons land.
Zie onze homepages van Gorssel (kopje Natuur en recreatie) en Mallem.

De recent opgerichte Stichting Marke Mallem zet zich in voor het beheer van een stuk buitengebied in hun buurtschap langs de Berkel

Nieuwkoopse Plassen

Uitgestrekte laagveengebieden, zoals we die in West-Nederland kennen, komen elders in Europa nauwelijks voor. De Nieuwkoopse Plassen behoren met enkele andere Nederlandse plassen- en moerasgebieden daarom tot onze meest kenmerkende natuurgebieden. Zo kent  ‘Nieuwkoop’ een rijke, karakteristieke flora en fauna, waaronder bijzonderheden als purperreiger, groenknolorchis en noordse woelmuis. De Nieuwkoopse Plassen hebben om die reden niet alleen een grote Nederlandse maar ook Europese betekenis als natuurgebied. De afgelopen jaren is hard gewerkt aan herstel van het gebied. Er zijn nieuwe petgaten gegraven, vegetatie is hersteld, de waterkwaliteit is aangepakt. De Nieuwkoopse Plassen zijn nu weer een paradijs voor planten en dieren. Kenner van het gebied en vrijwilliger Jacques de Raad presenteert het gebied in het nieuwe boek De Nieuwkoopse Plassen. Op en top een topmoeras en nodigt u natuurlijk ook uit om het eens met eigen ogen te komen aanschouwen. Zie ook onze pagina over de Nieuwkoopse Plassen.

Hoezo natuur?

Stichting wAarde uit Beek-Ubbergen heeft het rapport 'Hoezo natuur. Toekomstverkenning natuurbeleving en -betrokkenheid in Nederland' opgesteld. Zij heeft met name onderzocht wat 'de jeugd van tegenwoordig' nog voor affiniteit heeft met natuur. De resultaten zijn niet heel erg hoopgevend...

3) Bezienswaardigheden, cultureel erfgoed, recreatie

Klooster Hoogcruts

Na jarenlange verwaarlozing wordt het klooster Hoogcruts in de gelijknamige buurtschap bij het Zuid-Limburgse Noorbeek nu eindelijk gerestaureerd. Zie onze homepage van Hoogcruts.

Het klooster Hoogcruts in de gelijknamige buurtschap bij Noorbeek gaat na jarenlang verval eindelijk gerestaureerd worden.

Fotoalbum Slot Zuylen met 4.000 foto’s nu online

In 2011 en 2012 zijn door noeste arbeid van vele vrijwilligers de ca. 4.000 foto’s uit het familiearchief van de adellijke familie Van Tuyll van Serooskerken (de bewoners van Slot Zuylen te Oud-Zuilen vóór het een museum werd) gedigitaliseerd. Het betreft de periode 1850-1950. Op onze pagina van Slot Zuylen vindt u de link naar de online te raadplegen collectie.

Ruinerwold toch maar geen beschermd dorpsgezicht

Kenmerkend aan het Drentse dorp Ruinerwold en buurdorp Oosteinde is het ca. 8 km lange bebouwingslint met vele oude markante boerderijen. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed wilde dit lint daarom tot beschermd dorpsgezicht benoemen. De inwoners vonden dit geen goed plan. Zij hebben geen behoefte aan deze ‘bemoeienis van boven’ en vinden dat zij mans genoeg zijn om hun landschap ook met de huidige instrumenten goed te beschermen. Zie voor nadere informatie onze homepage van Ruinerwold, kopje Bezienswaardigheden.

Stadskern Tilburg beschermd stadsgezicht

De stadskern van Tilburg is in november 2012 tot beschermd stadsgezicht benoemd. De achtergronden hiervan kunt u lezen op onze homepage van Tilburg, kopje Geschiedenis.

De huidige stad Tilburg was tot eind 19e eeuw nog niet meer dan een reeks buurtschappen. Op deze kaart uit ca. 1870 is dat goed te zien. Op onze homepage van Tilburg leest u wanneer en waarom Tilburg zich tot stad heeft ontwikkeld.

Loflied Vlodrop-Station en sloop klooster Sankt Ludwig

Inwoners van dorpen en buurtschappen maken soms een volkslied of loflied op hun woonplaats, om te verwoorden hoe trots ze op hun plaats zijn. In de vorige Nieuwsbrief kwamen in dit kader Drachten en Hooglanderveen aan de orde. Onlangs hebben wij weer een prachtig loflied ‘ontdekt’, dit keer van het buurtschapje Vlodrop-Station bij Vlodrop bij Roermond. Middels een YouTube-filmpje vertolkt door Limburgse troubadours. U vindt het op onze homepage van Vlodrop-Station, onder het kopje Links. Onder het kopje Bezienswaardigheden vindt u overigens nog het recente nieuws dat de gemeente Roerdalen heeft besloten dat het rijksmonumentale klooster Sankt Ludwig, waarover vele jaren is geprocedeerd, mag worden gesloopt.

Wandelknooppuntennetwerk Echt-Susteren

Naast het inmiddels ingeburgerde fietsknooppuntennetwerk is er nu ook een wandelknooppuntennetwerk in opkomst. De gemeente Echt-Susteren is hier nu (voor zover wij weten) als eerste gemeente in ons land mee bezig. Allicht zullen andere gemeenten volgen. Zie de link, kopje Natuur en recreatie.

4) Geschiedenis

Ontstaan Gooi en Vechtstreek

Een studie naar het ontstaan van de Gooi en Vechtstreek is onlangs online gezet. Zie onze homepage van Gooi en Vechtstreek, aan het eind van het kopje Geschiedenis.

Godsdienstoorlog in de buurtschap Winschoterzijl

Gelukkig kennen wij in ons land geen godsdienstoorlogen meer. Maar tot 1795, toen ons land dankzij de Fransen weer godsdienstvrijheid kreeg, waren 'wij' niet veel beter dan de huidige religieuze extremisten elders in de wereld, en sloegen bijv. in 1753 de protestanten de katholieken in het pittoreske buurtschapje Winschoterzijl de hersens in omdat ze het waagden er een RK kerkje te beginnen (dat ze ook gelijk maar sloopten)... U leest er alles over op onze homepage van Winschoterzijl.

5) Topografie, cartografie

Atlas uit 1698 herdrukt

De unieke, in bezit van de Koninklijke Bibliotheek zijnde atlas De Wit uit 1698, met 158 groot formaat stadsplattegronden van Nederland en het huidige België, is onlangs in facsimile uitgebracht. Tot eind dit jaar kost deze atlas €99, daarna €119.

6) Rode Lijst-plaatsen

Onderdijk gem. Medemblik geen wijk maar dorp

Het dorp Onderdijk bestaat niet als plaatsnaam in de postadressen. Voor de post ligt het zogenaamd ‘in’ Wervershoof. Daarnaast heeft het dorp witte plaatsnaamborden, wat suggereert dat het slechts een wijk van het dorp Wervershoof zou zijn. Dat is echter niet zo. Het dorp ligt niet in maar naast Wervershoof. De inwoners willen daarom blauwe komborden als erkenning van hun dorp en hun identiteit als inwoner van dat dorp. De gemeente Medemblik heeft hier echter negatief op beschikt. Voor nadere toelichting zie onze homepage van Onderdijk, kopje Status.

Onderdijk is een dorp, met een kern en kerk en alles erop en eraan, en geen wijk van Wervershoof. Helaas wil dat bij de gemeente Medemblik kennelijk niet 'landen'.

Nieuwe Rode Lijst-plaats: Ritsumasyl

De Friese buurtschap Ritsumasyl dreigt de nieuwe rondweg ‘Haak om Leeuwarden’ door haar ‘achtertuin’ te krijgen. De inwoners zijn daar uiteraard not amused over en zetten hun buurtschap letterlijk en figuurlijk ‘op de kaart’ met ansichtkaarten, een wandelroute en een toneelstuk. Ze balen trouwens ook dat ze als plaatsnaam niet bestaan in telefoonboek en postcodeboek en voor de postadressen zogenaamd half ‘in’ Deinum liggen en half ‘in’ Marsum, en telkens aan visite, klanten, leveranciers en hulpdiensten moeten uitleggen dat ze niet in die dorpen wonen maar in Ritsumasyl. Omrop Fryslân heeft er een reportage van 27 minuten over gemaakt. Over dit alles vindt u meer op onze homepage van Ritsumasyl.

Ook Pey strijdt voor status als dorp

Inwoners van het Limburgse dorp Pey in de gemeente Echt-Susteren balen al jaren dat zij niet als dorp maar als wijk van Echt worden gezien en dat ze zowel voor de postadressen als qua bebording zogenaamd ‘in’ Echt liggen. Zij voeren al lange tijd actie om als dorp ‘op de kaart’ te komen. Zo hebben ook zij onlangs ansichtkaarten van hun dorp uitgegeven om het eigen karakter van hun dorp te benadrukken, en hebben zij op 8 november een interview gegeven over deze materie aan omroep L1. Nadere informatie vindt u op onze homepage van Pey, kopje Status.

Pey is een dorp, vinden de inwoners. De gemeente Echt-Susteren suggereert middels de bebording (wit bord onder blauw bord Echt) dat Pey een wijk van Echt is. De inwoners zijn daar 'not amused' over.

Nieuwe Rode Lijst-plaatsen: ’t Haantje en Sion

De gemeente Rijswijk bij Den Haag gaat haar laatste stukjes groen volbouwen. De buurtschappen ’t Haantje en Sion worden de komende jaren platgewalsd voor een nieuwbouwwijk. De makelaars zullen wel weer adverteren met ‘duurzaam’ en ‘mooi wonen in het groen’. Tja de buurtschap zijn dood is de Vinexwijk zijn brood zullen we maar zeggen...

7) Overige actualiteiten

Interview met Frank van den Hoven in De Telegraaf van vandaag

In het kader van de plannen van het nieuwe kabinet voor een grootschalige herindeling van onze gemeenten, is hoofdredacteur Plaatsengids.nl Frank van den Hoven door De Telegraaf gevraagd naar zijn visie op onze gemeenten, steden, dorpen en buurtschappen. Dat leverde genoeg stof op voor een paginagroot artikel in De Telegraaf van vandaag. Als u snel bent kun u hem wellicht nog ergens bemachtigen. Hier vindt u een intro van het artikel in kwestie.

Leefbaarheid dorpen en wijken

Een uitdaging van deze tijd is om (onder andere i.v.m. ‘krimp’) de leefbaarheid en voorzieningen in dorpen en wijken op peil te houden. In dat kader zijn en worden in het hele land veel goede initiatieven ontplooid. Op de website Tijd voor Samen staan goede voorbeelden van dorpen en wijken die dankzij lokale initiatieven weer helemaal zijn opgebloeid. Bijv. het dorp Elsendorp in de Brabantse Peel, en de wijk Soesterkwartier in Amersfoort.

@@@@@

Adverteren op Plaatsengids.nlPlaatsengids.nl heeft aantrekkelijke mogelijkheden voor toeristische en recreatieve instanties die hun aanbod bij onze bezoekers onder de aandacht willen brengen. Maar ook als u uw huis of vakantiehuis te koop of te huur heeft, kunt u dat bij uw plaatspagina op Plaatsengids.nl bij een breed publiek kenbaar maken. Voor de mogelijkheden zie de pagina Adverteren.

>>> Volg ons op Twitter / op Facebook / op Linkedin. Vond u deze Nieuwsbrief interessant en bent u nog geen abonnee? Abonneer u dan nu gratis en geheel vrijblijvend op de maandelijkse Nieuwsbrief van Plaatsengids.nl. <<<

Plaatsengids.nl: alles over Nederland op één site!

Plaatsengids.nl Nieuwsbrief oktober 2012

Plaatsengids.nl: gespecialiseerd in topografie, cultuurhistorie en kleinschalig toerisme van alle 6.000 plaatsen en plaatsjes in ons land.

In deze Nieuwsbrief vindt u de volgende onderwerpen:
1) Nieuwe en vernieuwde plaatsnaamborden:
West-Souburg, Egelshoek, gemeente Castricum.

2) Natuur en landschap:
Vogeluitkijkplek Oehoevallei Sint Pietersberg, zeereepgaten, Juichwilg.

3) Bezienswaardigheden:
Molen en Fort Hoofddorp, nieuw gemeentehuis Lansingerland.

4) Geschiedenis en cultureel erfgoed:
Nieuw culinair museum te Veenhuizen (DR), digitalisering archieven en tijdschriften, eerste tradities op lijst Immaterieel Erfgoed.

5) Topografie en ruimtelijke ordening:
Beinum, in Etten-Leur of 'op de Leur'?, Rode Lijst eraf en erop, GIS-Conferentie 2012, varianten op Het Dorp van Wim Sonneveld.

6) Antwoord op Vraag van de Maand:
Hoe zit het met de vier verlaten van de buurtschap Vierverlaten?

Veel lees- en kijkplezier gewenst!
Namens de redactie van Plaatsengids.nl,
Frank van den Hoven
hoofdredacteur

1) Nieuwe en vernieuwde plaatsnaamborden

Zoals wij eerder hebben geschreven en ook op onze site staat verwoord, lijkt het óns logisch dat bij alle plaatsen in ons land plaatsnaamborden staan. Ter bevestiging van de identiteit van de plaats en die van haar inwoners. En ook voor toeristen is het wel zo handig om te kunnen zien door welke plaats je komt. Toch denken kennelijk niet alle gemeenten er zo over. Want bij de helft van de 4.000 buurtschappen in ons land ontbreken nog plaatsnaamborden. De laatste jaren is er wel een trend waarneembaar dat steeds meer gemeenten alsnog deze borden gaan plaatsen. Ook zijn er gemeenten die hun plaatsnaambord-portalen verfraaien met gemeente- of dorpswapens, lokale landschappen en dergelijke. Hieronder enkele bijzonderheden op dit gebied die onlangs hebben plaatsgevonden:

West-Souburg heeft eindelijk zijn borden terug!

West-Souburg is inmiddels wellicht te beschouwen als icoon van de strijd die soms door lokale gemeenschappen wordt geleverd om hun plaatsnaamborden te behouden dan wel terug te krijgen. Dick Schinkel, voorzitter van de lokale partij Souburg-Ritthem (omvattende 3 dorpen en 1 buurtschap in de gemeente Vlissingen), mailt ons het volgende: “Na meer dan drie jaar lobbyen is het in september 2012 gelukt om het "vergeten dorp" West-Souburg, zoals het voor de inwoners voelde, middels plaatsnaamborden weer op de kaart te zetten. Tijdens de opnamedag van SBS 6 in West-Souburg op 19-4-2012*, heeft de voltallige gemeenteraad van de gemeente Vlissingen een motie ingediend waarin gevraagd werd de schenking van de plaatsnaamborden met informatiepanelen door de lokale heemkundekring Stichting Aldegonde, te aanvaarden en de borden bij de oude ingangen van het dorp te plaatsen. Inmiddels zijn op vijf plaatsen in het dorp plaatsnaamborden West-Souburg geplaatst, voorzien van informatiepanelen die het een en ander onthullen over de rijke geschiedenis van het dorp. Op 8 oktober 2012 zijn de borden officieel onthuld door wethouder Rob van Dooren.” Voor nadere informatie zie onze homepage van West-Souburg.
* (tijdens de presentatie door Plaatsengids.nl van de Rode Lijst van Bedreigde Plaatsen in Nederland, waar West-Souburg ook op stond wegens het in 2009 door de gemeente verwijderen van de plaatsnaamborden, red.)

Sinds september 2012 is het dorp West-Souburg ter plekke weer hekenbaar middels plaatsnaamborden, met informatiepanelen waarop de voorbijganger kan lezen wat er nu zo bijzonder is aan dit dorp.

Egelshoek gemeente Hilversum

Hoofdredacteur Frank van den Hoven heeft op 26 september jl. een lezing gehouden op een congres van o.a. gemeentelijke geografen (voor nadere details hierover zie hoofdstuk 5 van deze Nieuwsbrief). Aan het eind roept hij de gemeenten op om plaatsnaamborden te plaatsen bij de buurtschappen waar dat nog niet het geval is. De titel van die oproep was “Ga op zoek naar uw Egelshoek!”. Waarbij de buurtschap Egelshoek in de gemeente Hilversum model stond voor de vele buurtschappen in ons land met rijke geschiedenissen en bijzondere landschappen, die desondanks niet ter plekke middels plaatsnaamborden herkenbaar zijn. Wat schetst onze verbazing: een week later, op 4 oktober, blijkt in Egelshoek een plaatsnaambord te zijn onthuld. Uiteraard puur toevallig. Het is overigens wel een vreemd bord op een vreemde plek... Zie verder onze homepage van Egelshoek.

Op 4 oktober 2012 is het nieuwe plaatsnaambord in de buurtschap Egelshoek officieel onthuld. Wel een beetje vreemd bord op een beetje vreemde plek. U leest er meer over op onze homepage van Egelshoek.

Gemeente Castricum

De gemeente Castricum wil de bijzondere landschappen en de rust en ruimte van haar kernen beter ‘op de kaart’ zetten en heeft bedacht om daartoe o.a. de plaatsnaambord-portalen van de kernen te verrijken met foto’s van lokale landschappen. De winnende foto’s van een prijsvraag onder de bevolking zijn in de portalen gemonteerd. Een voorbeeld ziet u op deze pagina. Een soortgelijk voorbeeld elders in het land kennen wij alleen als particulier initiatief in de buurtschap Telgt, gemeente Ermelo. Wellicht heeft Castricum dit van Telgt afgekeken? Wat ons betreft mag dit trouwens wel een trend worden, dus wellicht doet ook hier goed voorbeeld goed volgen.

De Ermelose buurtschap Telgt heeft plaatsnaamborden met fraaie landschapsfoto's erbij. De kernen in de gemeente Castricum hebben dat sinds kort ook. Wellicht een trend?

2) Natuur en landschap

Vogeluitkijkplek Oehoevallei Sint Pietersberg

De Oehoevallei op de Sint Pietersberg bij Maastricht is ingericht als rust- en stiltegebied. Met de in september 2012 geplaatste vogeluitkijkplek Kiekoet biedt Natuurmonumenten liefhebbers toch de kans om de Oehoevallei van dichtbij te ervaren. De vallei herbergt o.a. landgeiten, vossen en bijzondere vogels zoals de Oehoe, 's werelds grootste uil.

Nieuw woord voor de Van Dale: zeereepgaten

In de 'zeereep' tussen Bloemendaal en IJmuiden worden momenteel vijf gaten gemaakt van tussen de 100 en 150 meter breed en elf meter diep. De dynamiek van stuivend zand wordt op deze manier teruggebracht en de duinen gaan weer aan de wandel door het landschap. Een eeuwenoud en verloren gegaan proces wordt zo hersteld. Zonder dynamiek is ons unieke duin-ecosysteem ten dode opgeschreven. Door de grotere variatie krijgen karakteristieke planten en dieren weer goede kansen. Zie verder onze homepage van Bloemendaal, kopje Natuur en recreatie.

En nog één: Juichwilg

De Groningse gemeente Oldambt is winnaar van de Juichwilg. De prijs werd verdiend met het actief ondersteunen van initiatieven van onderaf op het gebied van landschap en cultuurhistorie en de aandacht voor de eigen leefomgeving. De Juichwilg is een bronzen knotwilg en gaat vergezeld van een geldprijs van 5.000 euro voor een landschapsproject. In het kader van ‘Het Landschap Ben Je Zelf’ waren 12 gemeenten genomineerd voor de trofee de Juichwilg. De Juichwilg wordt jaarlijks uitgereikt aan een gemeente die zich op bijzondere wijze heeft ingezet voor het landschap. Dit jaar was het thema cultuurhistorie en buitenplaatsen. Zie verder de link.

3) Bezienswaardigheden

Molen en Fort Hoofddorp

Op onze homepage van Hoofddorp heeft iemand onderaan, bij de reacties, een link geplaatst naar een prachtig gedicht over molen De Eersteling, en verder links naar nog enkele filmpjes over de molen en over Fort Hoofddorp.

Gemeentehuis Lansingerland

Het nieuwe gemeentehuis van de gemeente Lansingerland is onlangs opgeleverd. Het is een architectonisch hoogstandje geworden. Nadere informatie vindt u op onze homepage van Lansingerland, kopje Bezienswaardigheden.

4) Geschiedenis en cultureel erfgoed

Nieuw culinair museum te Veenhuizen (DR)

Culinair Erfgoed Centrum Inmaak en Bewaar in het Drentse Veenhuizen is in september 2012 van start gegaan. U vindt er alles over oude en huidige conserveringstechnieken. Hoe deed men dat in een dorp als Veenhuizen waar ooit 5.000 mensen woonden in een tijd dat de koelkast en diepvries nog niet bestonden? En hoe kunt u het voedsel uit uw eigen tuin het beste bewaren?

Culinair Erfgoed Centrum Inmaak en Bewaar in Veenhuizen (DR) is in september 2012 van start gegaan.

Digitalisering archieven en tijdschriften gaat voort

In hoog tempo zijn en worden de afgelopen jaren teksten en beelden uit archieven gedigitaliseerd, zodat u ze thuis via het internet kunt bekijken en er niet meer per definitie voor naar het archief hoeft. Zo staan sinds 12 oktober jl. ruim 370.000 beelden van uitgeverij De Spaarnestad op de website gahetNA, een samenwerking van de Stichting Vrienden van het Nationaal Archief, het Nationaal Archief en Spaarnestad Photo. Deze omvangrijke collectie bestaat uit beeldmateriaal dat afkomstig is van kranten, tijdschriften, uitgeverijen en fotobureaus. De kern wordt gevormd door het fotoarchief van de Haarlemse rooms-katholieke drukkerij en uitgeverij De Spaarnestad (het latere VNU, nu Sanoma). De collectie bevat tevens ruim 1.500 ingebonden delen van jaargangen van tijdschriften. In deze geïllustreerde tijdschriften kunnen foto's en dia's uit de collectie in hun oorspronkelijke context worden gezien. De fotoarchieven die afkomstig zijn van De Geïllustreerde Pers, HP/De Tijd, Het Parool, Trouw, Elseviers Magazine en Het Leven (1906-1941) behoren ook tot deze collectie, net als die van het protestantse tijdschrift De Spiegel, het Nationaal Foto Persbureau, ’t Sticht, ABC Press en het ANP.


Ook alle jaargangen van het tijdschrift Archeologische Kroniek Zuid-Holland, dat sinds 1974 wordt uitgegeven, zijn onlangs gedigitaliseerd en via de link online te lezen. Maar inmiddels is er nog veel meer online te lezen over de geschiedenis van Zuid-Holland. Zie daarvoor onze homepage van Zuid-Holland, kopje Geschiedenis.

Eerste tradities op lijst Immaterieel Erfgoed

Zoals wij in de vorige Nieuwsbrief meldden, is Nederland sinds september 2012 aangesloten bij het Unesco Verdrag ter Bescherming van Immaterieel Cultureel Erfgoed. Met immaterieel erfgoed worden met name tradities en rituelen bedoeld. Door het ondertekenen van het Unesco-verdrag verplicht Nederland zich onder meer om een Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed te maken. Op 13 oktober jl. is bekend geworden dat de eerste drie tradities op deze lijst zijn opgenomen. Het betreft het Bloemencorso in Zundert, de Boxmeerse Vaart en de Sint Maartensviering in Utrecht. Plaatsing op de lijst betekent met name erkenning van het belang van de traditie en beoogt een stimulans te zijn voor de betrokken organisaties om die door te geven aan jongere generaties. Voor nadere informatie zie de link.

Klein Zundert is 1 van de 20 corsobuurtschappen die jaarlijks deelneemt aan het Bloemencorso Zundert, dat onlangs op de Natoinale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed is geplaatst. Op de foto de corsowagen van Klein Zundert van 2012, getiteld Heilige Koe.

5) Topografie en ruimtelijke ordening

Beinum: van buurtschap naar wijk of dorp

Beinum is topografisch gezien een bijzonder geval. Vanouds een buurtschap van dorp en gemeente Angerlo, is het in 1957 naar de gemeente Doesburg overgegaan omdat die ruimte nodig had voor uitbreiding. Tegenwoordig is Beinum een wijk die met 4.500 inwoners bijna net zo groot is als de oude stad Doesburg. Gezien grootte en los van de stad gelegen ligging (ze worden door water van elkaar gescheiden) zou je Beinum wellicht ook als dorp kunnen zien. De atlas en richtingborden ter plekke vermelden het nog als plaatsnaam. Hoe dan ook, in Beinum is dit jaar een nieuwbouwwijk van 200 huur- en koopwoningen gerealiseerd waarin kwaliteit en betaalbaarheid worden gecombineerd. De prijzen doen inderdaad denken aan ‘vroeger’. Het project trekt dan ook belangstelling uit het hele land, om te kijken of het wellicht ook elders navolging kan krijgen. Voor nadere informatie zie onze homepage van Beinum.

Naamgeving plaatsen: woont iemand in Etten-Leur of ‘op de Leur’?

In het kader van de door ons in april jl. gepubliceerde Rode Lijst van Bedreigde Plaatsen in Nederland, is er onder meer een reportage geweest in Heeswijk-Dinther (start op 12 min. 30 sec.), dan wel Heeswijk en Dinther. Kern van de zaak was dat daar voor de postadressen sinds 1978 gemakshalve al sprake is van een plaatsnaam Heeswijk-Dinther, terwijl inwoners zich nog wel degelijk identificeren als inwoner van het dorp Heeswijk dan wel Dinther. Het duurt vaak enkele generaties voor zo’n nieuwe ‘fusieplaatsnaam’ echt ingeburgerd raakt. Iets soortgelijks speelt bij Etten-Leur, welke plaats al sinds ca. 1970 zo heet. Toch zegt men ook anno 2012 nog steeds dat iemand die formeel in Etten-Leur Noord woont, ‘op de Leur’ woont. Zelfs de regionale krant gebruikt die benaming nog, getuige een krantenartikel d.d. 15 oktober 2012.

Rode Lijst van Bedreigde Plaatsen in Nederland: 1 erbij en 1 eraf

Zoals hierboven beschreven, is West-Souburg onlangs van de Rode Lijst van Bedreigde Plaatsen in Nederland verwijderd omdat het dorp weer plaatsnaamborden heeft gekregen en de inwoners daarmee hun identiteit (her)bevestigd hebben gekregen. Daarentegen is er ook een plaats toegevoegd, namelijk de buurtschap Ritsumasyl bij Leeuwarden. Door voorgenomen reconstructies in de rondweg om Leeuwarden dreigt deze buurtschap namelijk van de kaart te verdwijnen. Uiteraard komen de inwoners hier met diverse acties tegen in opstand. Met een fraaie serie ansichtkaarten en met een idem wandelroute zetten zij hun buurtschap letterlijk en figuurlijk 'op de kaart'. Zie verder onze homepage van Ritsumasyl.

De nu nog idyllische buurtschap Ritsumasyl bij Leeuwarden heeft, met slechts enkele tientallen panden, toch een eigen bebouwde kom en daarmee een zekere erkenning als woonplaats, hoewel het voor de postadressen onder twee buurdorpen valt. De buurtschap dreigt door uitbreiding van Leeuwarden van de kaart te worden geveegd.

GIS-Conferentie 2012: Plaatsnamen op de kaart (of niet)

Op de GIS-Conferentie 2012 (GIS = Geografische Informatie Systemen) d.d. 26 september jl. heeft hoofdredacteur van Plaatsengids.nl Frank van den Hoven een lezing gehouden, getiteld ‘Plaatsnamen op de kaart (of niet)’. De lezing gaat over de vele plaatsen in ons land die letterlijk en figuurlijk niet goed ‘op de kaart staan’. Dit geldt letterlijk voor atlassen en plattegronden, maar ook in meer overdrachtelijke zin voor plaatsnaamborden, richtingborden, adresbestanden en de gemeentelijke Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG).

Bent u ook benieuwd naar wat er in deze opzichten allemaal mis is met onze plaatsnamen en woonplaatsen?; de lezing is in tekst en beeld te vinden onder de link hierboven (de introductie tot de lezing vindt u bovenaan de pagina, de lezing zelf staat als pdf-bestand onderaan de pagina).

Hoofdredacteur van Plaatsengids.nl Frank van den Hoven heeft op 26 september jl. een lezing gehouden over wat er allemaal mis is met onze plaatsnamen in relatie tot o.a. atlassen, plaatsnaamborden en adresbestanden. En wat daaraan gedaan zou kunnen worden ter verbetering. U kunt de lezing terugvinden op onze site.

Het Dorp van Wim Sonneveld nu ook in het Frysk

U kunt ongetwijfeld het prachtige liedje Het Dorp, van Wim Sonneveld. Al rondneuzend op het internet, stuitten wij bij toeval op een soortgelijk, op dit nummer gebaseerd lied. Het gaat over Drachten in vroeger tijden en heet It alde doarp. Inderdaad, in het Fries. U kunt beide nummers beluisteren op onze pagina over steden, dorpen en buurtschappen, onder het kopje Dorp. Het Friese nummer is vooralsnog alleen te beluisteren in Explorer. Er staat ook nog een variant op dit nummer bij over het dorp Hooglanderveen.

6) Vraag van de Maand

Antwoord op vorige vraag: hoe zit het met de vier verlaten van de buurtschap Vierverlaten?

Op de vorige Vraag van de Maand is een reactie binnengekomen: Annelies de Wijk tipte ons een link naar het Nieuwsblad van het Noorden uit 1912, waarin uiteengezet wordt welke vier sluizen er vroeger in Vierverlaten zijn geweest. Er waren dus wel degelijk vier sluizen, en geen vier sluisdeuren waar de plaats naar genoemd zou zijn, zoals op Wikipedia wordt gesteld. Zie verder onze homepage van Vierverlaten.


Heeft u zelf een vraag over een aspect van een bepaalde plaats waar u niet uitkomt? Of een ‘zoekplaatje’ van een ansichtkaart die u niet kunt lokaliseren? Dan kunt u dat sturen aan de redactie van Plaatsengids.nl. Wellicht is úw vraag dan de volgende keer de Vraag van de Maand.

@ @ @ @ @

Adverteren op Plaatsengids.nl
Plaatsengids.nl heeft aantrekkelijke mogelijkheden voor toeristische en recreatieve instanties die hun aanbod bij onze bezoekers onder de aandacht willen brengen. Maar ook als u uw huis of vakantiehuis te koop of te huur heeft, kunt u dat bij uw plaatspagina op Plaatsengids.nl bij een breed publiek kenbaar maken. Voor de mogelijkheden zie de pagina Adverteren.

>>> Volg ons op Twitter / op Facebook / op Linkedin. Vond u deze Nieuwsbrief interessant en bent u nog geen abonnee? Abonneer u dan nu gratis en geheel vrijblijvend op de maandelijkse Nieuwsbrief van Plaatsengids.nl. <<<

Plaatsengids.nl: alles over Nederland op één site!

Plaatsengids.nl Nieuwsbrief september 2012

Plaatsengids.nl: gespecialiseerd in topografie, cultuurhistorie en kleinschalig toerisme van alle 6.000 plaatsen en plaatsjes in ons land.

In deze Nieuwsbrief vindt u de volgende onderwerpen:

1) Gemeentelijke herindelingen en grenscorrecties: fusies per 1-1-2013, grenscorrecties gemeenten Nijkerk en Barneveld m.b.t. buurtschappen Appel en Prinsenkamp.

2) Overige actualiteiten: nieuw museum in Monnickendam, reconstructie schans bij buurtschap Draaibrug, verstedelijking, immaterieel erfgoed, Cultuur Monumenten Maand, crowdfunding natuur Gelderland, meest authentieke boer van Nederland, tv-serie en boek over dialecten, Groningen eerste ´ontsnipperde stad´ van Europa.

3) Buurtschapen, voortgang en plaatsnaamborden: ’t Beijersche, Rijkebuurt, Roptazijl. Verdwenen buurtschappen, of toch niet?: Langen en Boschheurne.

4) Topografie: plaatsen met oneenduidige naamgeving of spelling, plaatsnamen uitspraak, meer plaatsnamen op Duitse kentekens.

5) Vraag van de Maand: wie kan ons vertellen hoe het nu echt zit met de vier verlaten van de buurtschap Vierverlaten bij Groningen én met het mysterieuze halte’stempel’ van het toenmalige station?

Veel lees- en kijkplezier gewenst!
Namens de redactie van Plaatsengids.nl,
Frank van den Hoven
hoofdredacteur

1) Gemeentelijke herindelingen en grenscorrecties

Fusies per 1-1-2013

De drie nieuwe fusiegemeenten die per 1-1-2013 gaan ontstaan, zijn recentelijk gefiatteerd door de Eerste Kamer en daarmee definitief geworden. Wie zich nader wil verdiepen in de stukken die hebben geleid tot deze nieuwe gemeenten, kan dit nu per nieuwe gemeente overzichtelijk gegroepeerd vinden onder de desbetreffende links op onze pagina Gemeentelijke herindelingen, kopje 1-1-2013.

Buurtschap Appel binnenkort geheel gemeente Nijkerk

Een deel van de buurtschap Appel (gelegen rond de Appelseweg) valt nu nog onder de gemeente Barneveld, soms met een nogal grillig grensverloop. Dat is niet altijd even praktisch, en daarom gaat dat binnenkort veranderen. Trouwens waarom heet de buurt W hiervan (gelegen rond de Peerweg) eigenlijk niet Peer? En: in Appel zijn recentelijk restanten van een ringburgwal gevonden, wat voor die streek zeldzaam is. Vergeet ook niet het Appels Volkslied te beluisteren! Over dit alles vindt u meer op onze homepage van Appel.

2) Overige actualiteiten

Nieuw museum in Monnickendam

Waterlandsmuseum De Speeltoren is in 2012 van start gegaan. Het museum geeft een gevarieerd beeld van de cultuur en natuur van de gemeente Waterland en haar kernen Monnickendam, Broek in Waterland, Zuiderwoude, Ilpendam, Katwoude en Overleek.

‘Nieuwe’ schans aangelegd in Draaibrug

In de buurtschap Draaibrug bij het Zeeuws-Vlaamse Aardenburg wordt momenteel de laatste hand gelegd aan de aanleg van de Bordeelschans, een schans uit de 16e eeuw die ooit is verdwenen en die men nu dus weer opnieuw gaat construeren. Zie onze homepage van Draaibrug, kopje Bezienswaardigheden.

80/20-regel gaat ook op voor stad/platteland en hun inwoners

Wat wij reeds vermoedden, wordt bewaarheid in een recente statistiek van Unicef; ca. 80 procent (83 om precies te zijn, de komende decennia doorgroeiend naar 92!) van de Nederlanders woont in stedelijk gebied, dus in de zeg 20 procent (oftewel ca. 1.000) grootste plaatsen van ons land. De overige ca. 20 procent van de inwoners woont dus in de 80 procent (oftewel ca. 5.000) kleinste plaatsen van ons land. Zie de kaart op de site van UInicef.

Begrijpelijk is daarom ook, omdát veruit de meeste mensen in stedelijk gebied wonen, dat het buitengebied met haar 5.000 kleinere dorpen en buurtschappen relatief onbekend en daarmee onbemind is. En dat is nu net de reden waarom Plaatsengids.nl vooral die 5.000 kleinste plaatsen tekstueel en visueel in kaart brengt. In de hoop en veronderstelling dat het omgekeerde van de stelling ‘onbekend maakt onbemind’ ook opgaat. Ga eens van de ‘grote weg’ af en ontdek hoe mooi uw eigen land is!

Immaterieel erfgoed

Naast het materiële cultureel erfgoed (monumentale objecten en landschappen) kennen we ook immaterieel erfgoed (tradities en rituelen). Sinds september 2012 is Nederland aangesloten bij het Unesco Verdrag ter Bescherming van Immaterieel Cultureel Erfgoed. Op deze manier willen de aangesloten landen de culturele diversiteit in de wereld behouden. Door het ondertekenen van het Unesco-verdrag verplicht Nederland zich onder meer om een Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed te maken. Personen en instanties kunnen zich aanmelden, als ze tradities in stand willen houden. De coördinatie ligt bij het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed (VIE). Voor nadere informatie zie de link en de pagina Volkscultuur en immaterieel erfgoed in onze Woordenlijst.

Natuurmonumenten is gevestigd op Schaep en Burgh, een van de 's-Gravelandse Buitenplaatsen

Cultuur Monumenten Maand

Natuurmonumenten beheert zo’n 3.200 cultuurhistorische bouwwerken, waarvan 550 een monumentale status bezitten. Om deze gebouwen duurzaam te behouden, zijn ze vaak gesloten voor het publiek. In mei en september maakt Natuurmonumenten een uitzondering. Natuurmonumenten sluit zich met de openstelling van een deel van haar buitenplaatsen aan bij het Jaar van de Historische Buitenplaats, dat dit jaar plaatsvindt. In de hele maand september worden de deuren geopend. Er worden allerlei activiteiten georganiseerd in en rondom bijzondere monumenten. Zie verder de pagina's Nederlanders trots op cultuurhistorisch erfgoed en Cutuur Monumenten Maand op de site van Natuurmonumenten.

Gelderland: Financiering natuurprojecten met crowdfunding

De provincie Gelderland is een experiment gestart met het zogenoemde crowdfunding. De provincie wil via internet donateurs vinden voor een aantal natuurprojecten van onder andere Natuurmonumenten en amfibieënorganisatie Ravon. Crowdfunding is al bekend en succesvol in de kunst- en cultuursector. Voor natuurfinanciering is het middel nog onbekend. Via de website van de provincie zijn alle betrokken projecten te zien. Met een druk op de knop kunnen bezoekers aangeven dat ze een zelfgekozen bedrag in een project willen steken.

Natuurmonumenten wil een picknick- en vlinderwei realiseren en Ravon kikkerpoelen. Nieuwe natuurinitiatieven zijn verder het adopteren van een stukje natuur en het organiseren van sport in de natuur ofwel safari-joggen. Vanaf 2014 zijn de provincies verantwoordelijk voor natuur en het beheer daarvan. Gelderland wil daar als grootste en groenste provincie jaarlijks ruim 100 miljoen euro in investeren, maar vreest dat dat bedrag nog niet genoeg is om een gezond ecosysteem in stand te houden, en gaat daarom aanvullend met crowdfunding werken. Zie verder het bericht over natuur-crowdfunding op de site van de provincie Gelderland.

Kikkers kunnen profiteren van Crowdfunding

Meest authentieke boer van Nederland

Boer Piet Luyendijk uit Vierpolders is door tijdschrift Landleven tot meest authentieke boer van Nederland verkozen. Een beetje arbitrair lijkt ons; er zijn immers nog veel meer authentieke boeren in ons land. Hoe dan ook, RTV Rijnmond heeft naar aanleiding hiervan wél interessante reportages over de man gemaakt. Zie de link.

Tv-serie en boek over dialecten

Onlangs is een tv-serie gestart over de situatie van de dialecten en streektalen in ons land. Tegelijkertijd is er een boek over dit onderwerp verschenen. "Dat is andere taal!" Elke maandag van 3 september t/m 22 oktober 2012, 19:25 uur, Nederland 2. Boek en cd: Rien van den Berg en Marc van Oostendorp: Dat is andere taal! Unieboek / Het Spectrum.

Groningen eerste ‘ontsnipperde stad´ van Europa

Groningen mag zich de eerste ontsnipperde stad van Europa noemen. In geen andere stad zijn de barrières voor de natuur met faunatunnels, uitklimplaatsen en wildviaducten zo goed weggenomen als in Groningen.

3) Buurtschappen

Stand van zaken homepages

De redactie van Plaatsengids.nl werkt voortdurend aan het vervaardigen van homepages voor de buurtschappen waar wij tot heden nog geen homepage van hebben. Op dit moment zjin alle buurtschappen van de provincies Groningen, Gelderland en Zeeland ingevoerd. Over enkele maanden beogen wij hiermee landelijk compleet te zijn, en daarmee - als enige op het internet - informatieve homepages te hebben van alle ca. 6.000 nog bestaande plaatsen in ons land.

Nieuwe plaatsnaamborden

’t Beijersche

’t Beijersche is de eerste buurtschap in de gemeente Vlist die is voorzien van plaatsnaamborden (met dank aan Gerda en Leen Louwerse voor de foto). Nu de andere 11 nog. Overigens heeft ’t Beijersche nu 3 verschillende spellingen... Zie verder het kopje Naam op onze homepage van ’t Beijersche.

´t Beijersche, buurtschap in de gemeente Vlist, heeft sinds kort fraaie plaatsnaamborden. Alleen is daarmee een 3e spelling geìntroduceerd, naast de spelling Het Beijersche in de atlassen en Beijersche op de bushalteborden ter plekke. Weer een kandidaat dus voor het spelletje ´Wie van de Drie?´

Rijkebuurt

De buurtschap Rijkebuurt in de gemeente Borsele heeft vermoedelijk ook pas sinds kort plaatsnaamborden, waarvan eentje aan een kunstzinnige paal. In deze gemeente ontberen nu alleen de buurtschappen Graszode en Knaphof nog plaatsnaamborden. Van de buurtschap Knaphof is ons overigens nog geen naamsverklaring bekend. Als u daar meer van weet, houden wij ons aanbevolen.

Roptazijl

Tot voor kort verkeerden wij in de veronderstelling dat de buurtschap Roptazijl geen plaatsnaamborden heeft. Er blijkt er nu toch één te staan (het bord was door bosjes deels aan het zicht onttrokken). Zie de afbeelding op onze homepage van Roptazijl. Het bord staat in het deel van Roptazijl dat in de gemeente Harlingen ligt. De gemeente Franekeradeel wil helaas geen borden plaatsen in haar deel, zo kreeg de lokale heemkundekring op haar verzoek te horen (de gemeente wil dat aan de t.z.t. te ontstane fusiegemeente overlaten), zodat je aan die kant niet ziet wanneer je de buurtschap betreedt en weer verlaat.

Verdwenen buurtschappen, of toch niet?: Langen en Boschheurne

Tijdens onze research naar de plaatsen in ons land zijn wij weer op een nieuwe categorie ´bijzondere gevallen´ gestuit, namelijk buurtschappen waarvan de naam kennelijk buiten gebruik is geraakt, maar waarvan de bebouwing en het landschap nog gewoon intact zijn. Er is dus geen duidelijke reden aanwijsbaar voor het verdwijnen van de plaatsnaam (anders dan bij bijvoorbeeld buurtschappen die worden afgebroken voor de aanleg van infrastructuur, of die door een dorp of stad worden ´opgeslokt´). Toch blijken die namen in de praktijk in de regio nog wel te leven.

Voorbeelden in deze categorie zijn de buurtschappen Langen en Boschheurne, beide in voorheen gemeente Laren Gelderland, tegenwoordig gemeente Lochem. Met dank aan Ad de Goede voor het ons attenderen op het bestaan van deze buurtschappen (deze plaatsnamen komen namelijk niet meer voor in recente atlassen, vandaar dat wij ze tot heden ´over het hoofd hadden gezien´) en voor de afbeeldingen van Langen. Een ander voorbeeld in deze categorie, dat wij reeds eerder hebben uitgewerkt, is de buurtschap Worth-Rheden tussen Velp en Rheden. Al met al aanleiding voor het opnemen van deze nieuwe categorie in onze Woordenlijst.
Kent u nog meer verdwenen buurtschapsnamen, waarvan de bebouwing (en wat ons betreft dus ook de buurtschap) nog gewoon bestaat? Wij vernemen het graag!

Langen was (en is wellicht nog steeds) een buurtschap, vanouds vallend onder het Gelderse Laren. De plaatsnaam is kennelijk buiten gebruik geraakt, maar de plaats (dat wil zeggen de bebouwing) bestaat nog wel degelijk.

4) Topografie

Plaatsnamen: naamgeving en spelling

In de rubriek Woordenlijst hebben wij onder meer een aantal overzichten opgenomen met topografische bijzonderheden van uiteenlopende aard. Onlangs hebben wij er weer een overzicht aan toegevoegd, en wel Plaatsnamen met oneenduidige spelling of naamgeving. Het valt ons namelijk op dat veel kleine dorpen en buurtschappen op verschillende wijzen worden gespeld (bijvoorbeeld op plaatsnaamborden, richtingwijzers, websites en in atlassen, boeken en namen van lokale instanties).

Dat komt 1) omdat wij geen landelijk instituut hebben die vaststelt wat onze plaatsnamen zijn en hoe ze gespeld moeten worden en 2) omdat de namen van kleine dorpen en buurtschappen en daarmee hun spelling, in tegenstelling tot die van de grotere dorpen en steden, vaak ook niet zijn vastgesteld voor het in 1978 ingevoerde postcodeboek en de in 2009 ingevoerde BAG. Waardoor men deels noodgedwongen lokaal maar wat aanrommelt... Het leek ons zinnig hier een overzicht van te maken. En natuurlijk hopen wij dat de lijst een `Wie de schoen past...´-effect gaat krijgen.


Nieuwerbrug aan den Rijn?
Dat landelijk gezien oneenduidig met naamgevingen en spelling wordt omgegaan (omdat daar geen landelijk coördinerend instituut voor is zoals in andere landen) is nog tot daar aan toe, maar ook binnen gemeenten en plaatsen constateren wij vele oneenduidigheden. En wij zouden er toch op zijn minst voor willen pleiten om één plaats ook, op welke manier dan ook, consequent te benoemen en te spellen.

Zo zien wij de ratio niet van het feit dat de gemeente Bodegraven-Reeuwijk recent de naam van het dorp Nieuwerbrug formeel heeft veranderd in Nieuwerbrug aan den Rijn. Volgens de gemeente zou dat de meest gangbare naam zijn, maar de enige instantie die die naam gebruikt is de gemeente zelf, en dan alleen nog in het recent op hun verzoek gewijzigde postcodeboek. Op de plaatsnaamborden en op de gemeentesite staat nog steeds Nieuwerbrug... Volgens ons is dit dus een geval van wat je 'topografische dwaling' zou kunnen noemen.

Plaatsnaam niet in Plaatsenregister? Gebruik dan de zoekfunctie!

Als u een plaatsnaam (die u bijvoorbeeld op een stempel, ansichtkaart of archiefstuk of in een adressering tegenkomt) niet in ons Plaatsenregister kunt vinden, gebruik dan de zoekfunctie. Op die manier vindt u oude spellingen en naamgevingen van plaatsen vaak wel terug.

Zoekt u bijvoorbeeld naar de plaats Briels(ch) Nieuwland, dan komt u er via de zoekfunctie achter dat dat dorp tegenwoordig Vierpolders heet (met dank aan René Hillesum Filatelie voor het melden van de oude benaming en voor de afbeelding). Of zoekt u naar de dorpen Akkerwoude, Dantumawoude of Murmerwoude, dan meldt de zoekfunctie u dat die inmiddels (én wanneer en waarom!) zijn ‘gefuseerd’ tot het dorp Damwâld, dat tot voor kort nog Damwoude heette. Je moet het maar weten...

Stel u heeft een stempel, adressering, ansichtkaart of archiefstuk van bijv. een voorouder, waarop de plaatsnaam Briels(ch) Nieuwland voorkomt. In de atlassen is het niet meer te vinden, omdat de plaatsnáám inderdaad niet meer bestaat. Het dórp bestaat echter nog steeds, zij het onder een geheel andere naam. Middels de zoekfunctie van Plaatsengids.nl vindt u direct hoe dit dorp tegenwoordig heet.

Plaatsnamen uitspraak

In de rubriek ‘Plaatsnamen uitspraak’ vermelden wij plaatsnamen waarvan de uitspraak voor iemand van buiten de streek in kwestie niet voor de hand ligt. Zo is het bijvoorbeeld Heilóó en niet Héiloo. Kan iemand ons vertellen of het wellicht ook Heinó is en niet Héino? En kent u nog meer plaatsen die in deze lijst thuishoren?

Voorstel: meer plaatsnamen te kiezen op Duitse kentekens

Met dank aan Ronald Kranenburg voor het melden van dit nieuwsbericht. De Duitse minister Ramsauer wil meer plaatsnamen mogelijk maken in de kentekens. Zie naast het artikel zelf ook de vele reacties op het artikel. Velen vragen zich af of er niets belangrijkers is om je druk over te maken. Maar dat zijn natuurlijk vooral de ca. 80 procent stedelingen die er niet door getroffen worden. Vooral inwoners van de voormalige DDR reageren er dat het wel degelijk een punt is, dat door fusies veel plaatsnamen uit de kentekens zijn verdwenen en dat zij daar niet blij mee zijn.

In principe schrijven wij alleen over Nederlandse plaatsen. Dit artikel hebben wij toch opgenomen vanwege de duidelijke parallel met vele kleinere Nederlandse dorpen en buurtschappen, die hun identiteit ook verwaarloosd zien omdat hun plaatsnaam niet altijd (meer) voorkomt in adresbestanden, in atlassen, op plaatsnaamborden en richtingwijzers en dergelijke.

5) Vraag van de Maand

Hoe zit het met de vier verlaten en het haltestempel van Vierverlaten?

Bij de buurtschap Vierverlaten, bij Hoogkerk, gemeente Groningen, spelen twee bijzonderheden, waar wij het antwoord nog niet op hebben gevonden. Wellicht kunt u ons helpen?

1) De ene bron stelt dat de plaatsnaam te maken heeft met de vier verlaten (schutsluizen) die hier ooit waren. Een andere bron stelt dat er slechts sprake was van één sluis. Beide betogen klinken aannemelijk maar kunnen natuurlijk niet beide tegelijkertijd waar zijn. Wie weet hoe het echt zat met deze sluis of sluizen?

2) In Vierverlaten was een halte aan de spoorlijn Harlingen-Nieuweschans. Als men eind 19e eeuw tot begin 20e eeuw een poststuk in een trein ‘op de bus’ deed, moest een beambte in die plaats er een ‘haltestempel’ op plaatsen (= plaatsnaam in kader). Volgens literatuur (Korteweg) zou ook Vierverlaten zo´n haltestempel uitgereikt hebben gekregen, maar het is tot heden voor zover ons bekend nog nooit op een poststuk aangetroffen. Weet iemand of Vierverlaten wel of niet een haltestempel heeft gehad? Gezien het geschreven haltestempel (zie afbeelding) vermoeden wij van niet (met dank aan René Hillesum Filatelie voor de afbeelding van het zeldzame poststuk uit 1884 met halte’stempel’ Vierverlaten). Voor nadere toelichting zie onze homepage van Vierverlaten.

Vierverlaten, buurtschap bij Hoogkerk gemeente Groningen. Heeft die buurtschap nu wel of niet vier verlaten gehad en hoe zat het met dat haltestempel? Wellicht weet u er meer over te vertellen?

Heeft u zelf een vraag over een aspect van een bepaalde plaats waar u niet uitkomt? Dan kunt u dat sturen aan de redactie van Plaatsengids.nl. Wellicht is uw vraag dan de volgende keer de Vraag van de Maand. Het kan ook een zoekplaatje zijn van een afbeelding die u niet kunt ‘thuisbrengen’.

@ @ @ @ @

Adverteren op Plaatsengids.nl

Plaatsengids.nl heeft aantrekkelijke mogelijkheden voor toeristische en recreatieve instanties die hun aanbod bij onze bezoekers onder de aandacht willen brengen. Maar ook als u uw huis of vakantiehuis te koop of te huur heeft, kunt u dat bij uw plaats(pagina) op Plaatsengids.nl bij een breed publiek kenbaar maken. Voor de mogelijkheden zie de pagina ´Adverteren´.

>>> Volg ons op Twitter / op Facebook / op Linkedin. Vond u deze Nieuwsbrief interessant en bent u nog geen abonnee? Abonneer u dan nu gratis en geheel vrijblijvend op de maandelijkse Nieuwsbrief van Plaatsengids.nl. <<<

Plaatsengids.nl: alles over Nederland op één site!